Μεταρρύθμιση και αντίδραση

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελούν οι προσπάθειες εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα στο χρονικό διάστημα 1899-1926 και η αντιμετώπισή τους από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εφαρμόζοντας, στο βαθμό που της επιτρέπει η εξέταση των αρχειακών τεκμηρίων, τη διαχρονική συγκριτική προσέγγιση, η μελέτη επιχειρεί να παρακολουθήσει με χρονολογική σειρά τις αντιδράσεις, τις θέσεις και τις αποφάσεις του καθηγητικού σώματος του Πανεπιστημίου, καθώς και τις τυχόν μεταβολές των απόψεών του, στο βαθμό που υπάρχουν, απέναντι στα μεταρρυθμιστικά εκπαιδευτικά γεγονότα, προκειμένου να κωδικοποιήσει και να ερμηνεύσει τη «γλώσσα» της πανεπιστημιακής κοινότητας, η οποία την ενοποιεί και τη συγκροτεί ως συλλογικό φορέα δράσης. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι συνιστά μία μικροϊστορία του πανεπιστημιακού θεσμού, με κύρια πηγή τα αρχεία και τα πρακτικά των Σχολών. Στο επίπεδο αυτής της «μικροϊστορίας», η έρευνα εστιάζει κυρίως στη Φιλοσοφική Σχολή και επιδιώκει να αναδείξει το ρόλο που η Σχολή αυτή παίζει ως μακρο-φορέας δράσης και οι καθηγητές της ως μεγα-φορείς, σε σχέση με τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις/αλλαγές που συμβαίνουν ή που επιχειρούνται. Στην εξεταζόμενη χρονική περίοδο, όπου μία σειρά μεταρρυθμιστικών εγχειρημάτων λαμβάνουν χώρα και στις τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες, η Φιλοσοφική Σχολή διατυπώνει έναν λόγο που αφορά στο σύνολο της εκπαίδευσης διατηρώντας μία σταθερή και ενιαία στάση, η οποία κατ' ουσίαν εκπορεύεται, σε μεγάλο βαθμό, από το σώμα των καθηγητών που κατέχουν την ανώτατη ακαδημαϊκή βαθμίδα.