Ένα θέατρο ουσίας
"Η κριτική στις ημέρες μας είναι συνήθως βαρετή, αποξεραμένη και πομπώδης. Όχι η κριτική του Kott όμως. Είναι εντυπωσιακή, χυμώδης, χωρίς στόμφο, όλο χρώμα. Ακόμα και αυτοί που θεωρούν λίγο τρελό τον Jan θα παραδεχτούν ότι δεν υπάρχει μεθοδολογία στην τρέλα του...
Πολλές φορές διαφωνεί κανείς με την κρίση του, αλλά ακόμα και όταν έχω εγώ δίκιο (εάν έχω) κι αυτός άδικο, και πάλι βρίσκω πως αξίζει να τον διαβάσω, πως αξίζει τόσο, σαν να είχα εγώ άδικο και να μου διόρθωνε κείνος τα λάθη μου..."
Ο Πολωνός θεωρητικός του θεάτρου Jan Kott γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1914, από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Βαπτισμένος καθολικός, έγινε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος τη δεκαετία του '30. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου κατέφυγε στη Σοβιετική Ένωση, όπου συμμετείχε στον Κομμουνιστικό Λαϊκό Στρατό (Armia Ludowa). Μετά τον πόλεμο, εξέδωσε στην Πολωνία τη λογοτεχνική επιθεώρηση "Kuznica" με την οποία υπερασπίστηκε, αισθητικά, το κίνημα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Το 1951 εξέδωσε τη μελέτη του "Για ένα θέατρο του καιρού μας". Ένθερμος υποστηρικτής του Ιωσήφ Στάλιν, στην αρχή, εξελίχτηκε σε κριτικό της εποχής του, μετά το θάνατό του, το 1953. Το 1957 αποχώρησε από το κομμουνιστικό κόμμα. Το 1965 κατέφυγε στις ΗΠΑ, μετά την επίσκεψή του για διαλέξεις στα Πανεπιστήμια Μπέρκλεϊ και Γέιλ, με υποτροφία του Ιδρύματος Φορντ, και την άρνηση των αρχών της χώρας του να ανανεώσουν το διαβατήριό του. Στη Δύση οι θεατρολογικές μελέτες του για τον Σαίξπηρ ("Σαίξπηρ, ο σύγχρόνός μας", 1964, γραμμένο αρχικά στα πολωνικά) και για την αρχαία τραγωδία ("Θεοφαγία"/"The Eating of the Gods ", 1973), αλλά και για τους Γιέρζι Γκροτόφσκι, Ταντέους Καντόρ, το Ιαπωνικό θέατρο, κ.ά., βρήκαν μεγάλη απήχηση, και ο Kott εξελίχθηκε σε σημαντικό θεωρητικό του θεάτρου και συστηματικό συνεργάτη των επιθεωρήσεων "The New Republic", "Partisan Review" και "The New York Review of Books". Πέθανε στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας από ανακοπή καρδιάς, τον Δεκέμβριο του 2001, σε ηλικία 87 ετών.
