Από την ιστορία στην πράξη

Ο Χάουαρντ Ζιν (1922-2010) γεννήθηκε στη Ν. Υόρκη, από γονείς πολωνοεβραίους μετανάστες. Μεγάλωσε στο Μπρούκλιν, δούλεψε ως εργάτης στα ναυπηγεία και ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν τη μετέπειτα ζωή του ήταν η διαδήλωση των αριστερών εργατών στην Times Square της Ν. Υόρκης, στα 17 του χρόνια, και η βίαιη καταστολή της. Το 1943 κατατάχθηκε στην αμερικανική αεροπορία για να πολεμήσει τους Ναζί και υπηρέτησε σε βομβαρδιστικό της κατά την διάρκεια του Πολέμου, γεγονός που οδήγησε στη σμίλευση της αντιπολεμικής του συνείδησης. Μετά τον πόλεμο φοίτησε στο κολέγιο και πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Columbia. Το 1956 κατέλαβε την έδρα της Ιστορίας στο Spelman College της Ατλάντα, ένα κολέγιο μόνο για μαύρες φοιτήτριες την εποχή των φυλετικών διακρίσεων, όπου συμμετείχε δραστήρια στο Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα. Στη συνέχεια ανέλαβε τη θέση του καθηγητή ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης, από όπου πήρε τη σύνταξή του το 1988. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε πολιτικά στρατευμένος ακτιβιστής, υπέρμαχος της έννοιας της πολιτικής ανυπακοής (civil disobedience) με ειρηνικά μέσα, εναντίον της κοινωνικής ανισότητας, της ατελούς δημοκρατίας και του πολέμου. Γνωστότερο έργο του υπήρξε το κλασικό "A People's History of the United States" ("Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών", ελλ. εκδ. Αιώρα), που εκδόθηκε το 1980 και έφτασε να πουλήσει περισσότερα από 1 εκ. αντίτυπα, "μια πνευματώδης και συγκινητική ιστορία του αμερικανικού λαού από την οπτική γωνία εκείνων... των οποίων τα δεινοπαθήματα έχουν παραλειφθεί, εν πολλοίς, από τα περισσότερα ιστορικά βιβλία" ("Library Journal") -δηλ. των εργαζομένων, των φεμινιστριών, των αντιρρησιών συνείδησης, κ.ο.κ. Ο Ζιν έλαβε το λογοτεχνικό βραβείο του Ιδρύματος Lannan και το βραβείο Eugene V. Debs για το συγγραφικό του έργο και την πολιτική του δραστηριότητα. Έγραψε πολλά βιβλία, μεταξύ άλλων τα "The Southern Mystique", "La Guardia in Congress", "The Zinn Reader", το αυτοβιογραφικό "You Can't Be Neutral on a Moving Train" (παράλληλα με το ομότιτλο ντοκιμαντέρ, με αφηγητή τον φίλο του ηθοποιό Ματ Ντέιμον), και το θεατρικό "Marx in Soho". Η σύζυγός του Rozlyn, με την οποία ζούσαν μαζί στη Μασαχουσέτη και απέκτησε δύο παιδιά, απεβίωσε το 2008. Ο Χάουαρντ Ζιν πέθανε την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010 στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας, από καρδιακή προσβολή, σε ηλικία 87 ετών, στη διάρκεια ταξιδιού. Ένα από τα τελευταία κείμενά του που δημοσιεύτηκαν ήταν ένα σύντομο άρθρο στο περιοδικό "The Nation", μια εβδομάδα νωρίτερα, σχετικά με την απογοήτευση που συνοδεύει τον απολογισμό του πρώτου έτους της θητείας του Προέδρου Ομπάμα (απογοήτευση για τη συνέχιση του πολέμου στο Αφγανιστάν αλλά και για τις υστερήσεις στην εσωτερική του πολιτική).