Βαλκάνια

Στα Βαλκάνια οι αιώνες δεν διαδέχονται ο ένας τον άλλο, αλλά συνυπάρχουν. Παλιά ιδανικά ποτέ δεν πεθαίνουν, αλλά κι αν πεθάνουν, ποτέ δεν ενταφιάζονται. Η Βαλκανική Χερσόνησος αποτέλεσε για αιώνες, μετά την άφιξη των Σλάβων δηλαδή, μία ενιαία περιοχή που θα την αποκαλούσα Βαλκανική Οικουμένη. Κατέληξε στα χρόνια του Βυζαντίου και, κυρίως, στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, να κατοικείται από ένα πλήθος λαών: πολλές εθνότητες, πολλές θρησκείες, πολλές γλώσσες. Μια πανσπερμία εθνών ή λαών, οι οποίοι συμβίωναν ειρηνικά μεταξύ τους και η μόνη αντίθεσή τους, θρησκευτική κατά μέγα μέρος, ήταν με τους Οθωμανούς. Ο Ρήγας Φεραίος απευθυνόταν προς όλους τους χριστιανικούς λαούς και τους καλούσε, όλους μαζί και χωρίς εξαιρέσεις, να αποτινάξουν τον αλλόθρησκο ζυγό και ν' αποκτήσουν την ελευθερία τους. Δεν είχε έρθει ακόμα η εποχή της αφύπνισης των εθνοτήτων, αυτή ήρθε αργότερα και δημιούργησε τα γνωστά βαλκανικά προβλήματα, αφού πλήθος λαών, εθνών, θρησκειών και γλωσσών υπήρχαν σχεδόν πάντοτε στη βαλκανική ανάμικτα. [...]