Η Θεσσαλονίκη, κέντρο της Μακεδονίας και του βορειοελλαδικού χώρου γενικότερα, πήρε το νέο "δυτικοευρωπαϊκό" πρόσωπό της στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ακολουθώντας ανεξέλεγκτους ρυθμούς ανάπτυξης μέσα στις νεότερες ιστορικές συνθήκες της έγινε μια πόλη μεγάλη, ένα μεγάλο οικονομικό κέντρο, που συγκεντρώνει το ενδοεθνικό και το διεθνές ενδιαφέρον για πολλούς λόγους. Η αμφιθεατρική δόμησή της και η παραθαλάσσια θέση τη βοήθησαν να διατηρήσει ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα. Πολλά έχουν γραφεί κατά καιρούς για τη φυσιογνωμία και την ατμόσφαιρα της νεότερης πόλης, όλα ειπωμένα με αγάπη, ακόμη κι όταν, σωστά, γίνεται και κάποια κριτική. Όλοι όμως σχεδόν όσοι έγραψαν για το νέο πρόσωπο της πόλης είχαν πάντα στη σκέψη τους και στην ψυχή τους αυτό το μοναδικό συνδυασμό της σύνδεσης της καινούριας ζωής με το ιστορικό πρόσωπό της. Το ιστορικό πρόσωπό της, που έχει την αρχή του σε μια αδιάσπαστη συνέχεια από τα ελληνιστικά χρόνια ως τις μέρες μας, είναι συνδεδεμένο κυρίως με τη βυζαντινή ζωή της. Δίκαια η πόλη με τα μνημεία της χαρακτηρίστηκε ως "ζωντανό Βυζαντινό Μουσείο". Σε κάθε γειτονιά της μέσα στο ιστορικό κέντρο της έμεινε και κάποιο από τα βυζαντινά ή τα μεταβυζαντινά μνημεία της, στοιχεία μιας άλλης εποχής, όταν η πόλη ήταν "συμβασιλεύουσα" μιας κραταιής ή μιας φθίνουσας βυζαντινής αυτοκρατορίας ή αργότερα κέντρο μιας τουρκοκρατούμενης Βαλκανικής. Σε εποχή ακμής ή σε εποχή πτώσης η Θεσσαλονίκη δε λειτούργησε μόνο ως οικονομικό κέντρο, αλλά και ως κέντρο διαμόρφωσης θρησκευτικών απόψεων και πολιτικής ιδεολογίας. Άλλωστε στα βυζαντινά χρόνια, αν όχι και σήμερα, αυτά τα δύο πράγματα ταυτίζονται.
[...]
(από την εισαγωγή του βιβλίου)
Η Χρυσάνθη Μαυροπούλου - Τσιούμη γεννήθηκε το 1939. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και ιστορία της τέχνης στη Χαϊδελβέργη. Πήρε το διδακτορικό δίπλωμά της το 1973 από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Η θητεία της στην Αρχαιολογική Υπηρεσία άρχισε το 1965 και διεκόπη για πέντε χρόνια από το 1969 έως το 1975, οπότε εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών και δύο χρόνια στη Γερμανία ως υπότροφος του Ιδρύματος Αlexander von Humboldt. Το 1975 επανήλθε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και το 1981, όταν πέρασαν αποκλειστικά στην Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων οι αναστηλώσεις των μνημείων της Θεσσαλονίκης μετά τους σεισμούς του 1978, ανέλαβε τη διεύθυνση της Εφορείας και συνέχισε το αναστηλωτικό έργο. Το διάστημα 1986-2006 ήταν καθηγήτρια της αισθητικής παιδείας στο τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 2007 είναι ομότιμη καθηγήτρια του ίδιου πανεπιστημίου.
Επιστημονικά ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της βυζαντινής τέχνης, ιδιαίτερα όμως με τη βυζαντινή ζωγραφική.
