Το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 1941 υπογράφτηκε από τους αντιπροσώπους του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, του Σοσιαλιστικού Κόμματος, της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας και του Αγροτικού Κόμματος, το ιδρυτικό κείμενο του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου.
Με ενότητα στους σκοπούς, την οργάνωση και την καθοδήγηση του αντιφασιστικού αγώνα, το ΕΑΜ και οι οργανώσεις του απάντησαν στην ανάγκη ανασυγκρότησης της κοινωνικής ζωής μέσα στις ιδιαίτερες ιστορικές συγκυρίες της κατοχικής Ελλάδας.
Στο πλαίσιο μιας σύνθετης πολιτικής πρωτοβουλίας, στην οποία το ΚΚΕ κατείχε πρωταγωνιστικό ρόλο, το ΕΑΜ άνοιξε το δρόμο της ενεργού αντίστασης, του αγώνα για το διώξιμο του κατακτητή και των ντόπιων συνεργατών του και για την αποκατάσταση των λαϊκών ελευθεριών.
Με μεγάλο μέρος του αστικού κόσμου είτε να συνεργάζεται με τους κατακτητές είτε να ανήκει στους "απόντες" του εθνικού προσκλητηρίου, το ΕΑΜ, ενάντια στο συμβιβασμό και τη μοιρολατρία, επιδίωξε ευρεία πολιτική και κοινωνική συμμαχία και επιδόθηκε σ' έναν ολομέτωπο αγώνα, ο οποίος συσπείρωνε όλα τα λαϊκά στρώματα, εφαρμόζοντας την πολιτική τού ενιαίου αντιφασιστικού μετώπου που είχε υιοθετήσει η Κομμουνιστική Διεθνής.
Με αντιστασιακές ενέργειες, που εκτείνονταν από τις πιο απλές μορφές απείθειας, την εκδήλωση συλλογικής αλληλεγγύης και συνεργασίας, τη μαζική διαμαρτυρία και με κορύφωση την ένοπλη πάλη και τη δημιουργία αξιόμαχου Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, η ΕΑΜική αντίσταση κατόρθωσε να υποσκάψει τους μηχανισμούς εξουσίας του Άξονα και να απελευθερώσει μεγάλα τμήματα της χώρας, φθάνοντας ακόμη και στην αντικατάσταση των δομών κυριαρχίας των κατακτητών με λαϊκο-δημοκρατικές εξουσίες και πολιτική αυτοοργάνωση.
Μέσα από τις σελίδες του "Ε" - Ιστορικά παρουσιάζεται και αναλύεται η συγκρότηση και η δράση του ΕΑΜ, του κοινωνικού και πολιτικού φαινομένου-τομή στην Ελληνική Ιστορία, η μεγάλη αυτή κληρονομιά της κομμουνιστικής Αριστεράς που υπερβαίνει τα όποια σφάλματα διέπραξε. Ταυτόχρονα, το τεύχος αποτελεί μια άσκηση κατανόησης της Ιστορίας, καθώς, μέσα από την παράθεση των βιογραφιών των μελών του αρχικού ιδρυτικού πυρήνα του ΕΑΜ, ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει τη σημασία της συμβολής κάθε προσώπου μέσα στην κρίσιμη ιστορική στιγμή, ανεξάρτητα από τη μεταγενέστερη πορεία του.
Περιέχονται τα κείμενα:
- Γιώργος Μαργαρίτης, "Η λαϊκή αντίσταση και το σχήμα του απελευθερωτικού μετώπου στην Ευρώπη του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου: ιστορικές, στρατιωτικές και πολιτικές παράμετροι"
- Γιώργος Καραγιάννης, "Η ίδρυση του ΕΑΜ: τα πρώτα αντιστασιακά σκιρτήματα, οι οργανώσεις, ο ρόλος των κομμουνιστών, η Εθνική Αλληλεγγύη, το Εργατικό ΕΑΜ"
- Αθηνά Δάρα, "Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ): δύναμη εθνικής απελευθέρωσης και κοινωνικής ανατροπής"
- Μιχάλης Π. Λυμπεράτος, "Η κοινωνική φυσιογνωμία του ΕΑΜ"
- Προκόπης Παπαστράτης, "ΕΑΜ: μαζικό, παλλαϊκό κίνημα αντίστασης"
- Δημήτρης Γληνός, "Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ: το ιδεολογικό και πολιτικό μανιφέστο του ΕΑΜ"
