Ελιζέ Ρεκλύ

"Καμιά ανάπτυξη στη ζωή των λαών δεν μπορεί να δημιουργηθεί αλλιώς παρά μέσω της ατομικής προσπάθειας. Μέσα στο ανθρώπινο άτομο, το πρωταρχικό στοιχείο της κοινωνίας, πρέπει να αναζητήσει κανείς την παρορμητική ώθηση του περιβάλλοντος, η οποία είναι προορισμένη να μετατρέπεται σε ελεύθερες ενέργειες για τη διάδοση των ιδεών και για τη συμμετοχή σε πράξεις, οι οποίες μεταβάλλουν την πορεία των λαών. Η ισορροπία των κοινωνιών είναι ασταθής μονάχα όταν αυτές εμποδίζουν τα άτομα να επεκταθούν ελεύθερα. Η ελεύθερη κοινωνία δημιουργείται μέσω της ελευθερίας που έχει επιτραπεί σε κάθε ανθρώπινο πρόσωπο όσον αφορά την πλήρη του ανάπτυξη· αυτό το πρωταρχικό κύτταρο μπορεί να συνδέεται μετά, όπως του αρέσει, με άλλα κύταρα της μεταβαλλόμενης ανθρωπότητας και ενώνεται μαζί τους. Οι κοινωνίες αποκτούν αξία και καλοσύνη σε άμεση σχέση με αυτή την ελευθερία και την πρωταρχική ανάπτυξη των ατόμων: από τον άνθρωπο προέρχεται η δημιουργική θέληση, η οποία φτιάχνει και αναμορφώνει τον κόσμο". (Ελιζέ Ρεκλύ). "Υπάρχουν βέβαια χιλιάδες συντεχνιακοί λόγιοι, οι οποίοι ξεπερνούν τον Ρεκλύ λόγω του πλήθους των σοφών πραγματειών τους, όμως υπάρχουν μόνο λίγοι σαν τον Χέρντερ, τον Φόρστερ, τον Χούμπολτ και άλλους, τους οποίους κάποιος να μπορεί να χαρακτηρίσει ως λόγιους με καθολικό βλέμμα και με βαθιά αγάπη και σεβασμό για τους ανθρώπους. Ένας απ' αυτούς ήταν και ο Ελιζέ Ρεκλύ". (Μαξ Νεττλάου)