Η συγκεκριμένη μελέτη, εστιάζοντας στα θιασαρχικά εγχειρήματα και τη δραματική παραγωγή του Αλέξη Δαμιανού, φέρνει σε πρώτο πλάνο μια υποφωτισμένη σήμερα δραστηριότητα ενός σημαντικού προσώπου στο χώρο του μεταπολεμικού θεάματος. Στην προσέγγιση της θεατρικής δραστηριότητας του Δαμιανού σχολιάζονται ζητήματα που σχετίζονται με τη θεατρική του παιδεία, τη μαθητεία του στο θίασο των "Ενωμένων Καλλιτεχνών" (και το προανάκρουσμα του υπό την επωνυμία το "Θέατρο του Λαού") και τη σύντομη συνεργασία του με το "Θέατρο Τέχνης". Γίνεται λόγος για τον ανανεωτικό χαρακτήρα των θεατρικών σχημάτων στα οποία ηγήθηκε, το "Πειραματικό Θέατρο" (1948-49) και το "Θέατρο Πορεία" (1961-64). Πάντα σε σχέση με τα θεατρικά και ιστορικά συμφραζόμενα των αντίστοιχων χρονικών περιόδων κατά τις οποίες δραστηριοποιήθηκαν οι συγκεκριμένοι θίασοι. Ο Δαμιανός παραμένει συγγραφικά και σκηνικά μάχιμος καθόλη τη διάρκεια της ταραγμένης πολιτικά δεκαετίας του '40. Σε καιρούς σιωπής, συγγραφικής αυτολογοκρισίας και απώθησης των "επώδυνων" θεμάτων. Σύμφωνα με τους προγραμματικούς στόχους και την πολιτική δραματολογίου των θιάσων που ηγήθηκε, ο Δαμιανός συνεισέφερε στην ενίσχυση της ελληνικής δραματουργίας και στην πρόσληψη έργων από τις πρωτοπορικές τάσεις και αισθητικές αναζητήσεις του θεάτρου της εποχής. Η ίδρυση και η δραστηριότητα του "Θεάτρου Πορεία" αντανακλά ορισμένα από τα πάγια αιτήματα της νεοελληνικής σκηνής της περιόδου λειτουργίας του: πίστη στις αρχές ενός ομοιογενούς υποκριτικά θιάσου υπό την καθοδήγηση ενός οραματιστή εμψυχωτή-σκηνοθέτη, προώθηση του νεοελληνικού έργου, παραγκωνισμός των εμπορικών σκοπιμοτήτων στη σύνθεση του ρεπερτορίου, μέσα από αντικομφορμιστικές επιλογές, και στη συγκεκριμένη περίπτωση κυρίως από τα δράματα της βρετανικής οργισμένης γενιάς. Από την άλλη πλευρά, τα θεατρικά έργα του Δαμιανού που παράγονται μεταξύ 1945-50 ("Το καλοκαίρι θα θερίσουμε", "Τ' αγρίμια", "Το σπιτικό μας", "Τ' αγκάθι") απηχούν την πολιτική και κοινωνική ατμόσφαιρα των δίσεκτων χρόνων του εμφυλίου και της μετεμφυλιακής περιόδου. Τα έργα του Δαμιανού περιγράφουν τις ιστορικές περιπέτειες της εποχής: χρόνια σκληρής δοκιμασίας αλλά και υψηλής ανάτασης και έξαρσης του αγωνιστικού πνεύματος, εμφύλια σύγκρουση, μεταδεκεμβριανή πολιτική κρίση και συνακόλουθη συντηρητική αναδίπλωση. Ως δραματική αφορμή, άλλοτε χρησιμοποιείται ένα κοινωνικό πρόβλημα του παρόντος (οικονομική ανέχεια, πάλη επιβίωσης των άνεργων και πολιτικά κατατρεγμένων, αίτημα βελτίωσης των όρων διαβίωσης, ανάγκη κοινωνικής δικαιοσύνης) και άλλοτε μια όψη της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας (εμφύλιος πόλεμος, κλίμα εχθρότητας και τρομοκρατίας, συντριβή του μέσου Έλληνα στις πολιτικές συμπληγάδες). Μέσα από τη συγγραφική και σκηνική παρουσίαση αυτών των όψεων του μεταπολεμικού ιδιωτικού και δημόσιου βίου της εποχής αποκαλύπτεται το ανθρωπιστικό πνεύμα του Δαμιανού.
O Κωνσταντίνος Κυριακός γεννήθηκε στη Χίο. Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιστορίας του Θεάτρου και του Ελληνικού Κινηματογράφου (Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών). Στα περισσότερα από εκατό μελετήματα και άρθρα του γύρω από το θέατρο και τον κινηματογράφο, έχει ασχοληθεί, μεταξύ άλλων, με την ιστοριογραφία της ελληνικής σκηνής με έμφαση σε ζητήματα πρόσληψης (θέατρο 19ου αιώνα, ρωσικό θέατρο και Αντόν Τσέχοφ), τη θεωρία της υποκριτικής τέχνης ("starstudies"), τις διεπιστημονικές προσεγγίσεις του θεάτρου με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, τις αρχαιόθεμες ταινίες της ελληνικής κινηματογραφίας και θέματα κοινωνικού φύλου και ταυτότητας στο θέατρο (σκηνή και δραματουργία) και στον κινηματογράφο (queer studies και θεωρίες της αρρενωπότητας). Δίδαξε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Εργάσθηκε ως δραματολόγος, συντάκτης, μεταφραστής και υπεύθυνος έκδοσης μελετών στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Βόλου και στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Αρθρογραφεί στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο.
