Το επιστημονικό αλλά και το γενικότερο ενδιαφέρον για την Αρχαία Αθήνα και τα μνημεία της έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πλούσιας και ποικίλης βιβλιογραφίας που ανταποκρίνεται στην ιστορία της πόλης και που απηχεί το μεγαλείο της κατά την αρχαιότητα.
Η σχετική βιβλιογραφία περιλαμβάνει εξειδικευμένες αρχαιολογικές μελέτες και περιγραφές αρχαιολογικών χώρων που έχουν το χαρακτήρα "οδηγού". Άμεσα αισθητή, όμως, είναι η έλλειψη μιας συνθετικής μελέτης όλου του χώρου και των μνημείων της αρχαίας Αθήνας. Την έλλειψη αυτή καλύπτουν εν μέρει -λόγω του ειδικού περιεχομένου τους- δυο σημαντικά έργα: Τα "Αττικά" του Παυσανία με τον ιστορικό και αρχαιολογικό υπομνηματισμό του Ν. Παπαχατζή και η "Πολεοδομική εξέλιξις των Αθηνών" του Ι. Τραυλού.
Στόχος της δικής μας προσπάθειας είναι να γίνει μια συνθετική παρουσίαση του χώρου και των μνημείων της αρχαίας Αθήνας, που θα δίνει την εικόνα της ιστορικής της πορείας και θα μπορεί να καλύπτει το ενδιαφέρον όχι μόνο του ειδικού ερευνητή.
Για την επιτυχία του στόχου θεωρήσαμε αναγκαία τη διάρθρωση του περιεχομένου αυτής της εργασίας σε δύο μέρη: Στο πρώτο μέρος αντιμετωπίζονται γενικά τα θέματα της μορφής και της ορολογίας των οικοδομημάτων του ελληνικού χώρου ώστε να ξεπεραστούν τα κενά ή οι προβληματισμοί που θα δημιουργήσει η περιγραφή των συγκεκριμένων μνημείων. Στο δεύτερο μέρος γίνεται προσπάθεια να δοθεί ολοκληρωμένη τοπογραφική περιγραφή της αρχαίας Αθήνας σε σχέση με τη σύγχρονη. Εξετάζονται οι επιμέρους αρχαιολογικοί χώροι και περιγράφονται τα μνημεία τους με γνώμονα πάντα την ιστορική εξέλιξη και τις διαφοροποιήσεις που υφίσταται ο χώρος από τις οικοδομικές παρεμβάσεις.
Η όλη προσπάθεια για την ολοκλήρωση αυτής της εργασίας είναι απόρροια μιας υπόσχεσης, μιας ηθικής δέσμευσης προς τους μαθητές μου της Σχολής Ξεναγών για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες της εργασίας τους και οι σύγχρονες απαιτήσεις του Έλληνα ξεναγού.
Ο Αντώνης Μαστραπάς γεννήθηκε στην Αθήνα (1955) και σπούδασε στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι διδάκτορας της ίδιας Σχολής (1988). Έλαβε μέρος σε ανασκαφές και εργάστηκε ως ερευνητής σε μουσεία νησιών του Αιγαίου και στις προϊστορικές συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Έχει συμμετάσχει σε τοπικά και διεθνή συνέδρια και συνεργάστηκε ως συγγραφέας με το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Δίδαξε τα γνωστικά αντικείμενα αρχαιολογία και αρχαία ελληνική ιστορία στη Σχολή Ξεναγών Αθηνών και στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (Π.Δ. 407/80). Σήμερα εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Είναι συγγραφέας μελετών ιστορικού, αρχαιολογικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου, επίσης έχει συνεργαστεί στην εκπόνηση ερευνητικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
