Το πόνημα αυτό αποτελεί προσπάθεια συνθετικής παρουσίασης μέρους του ιστορικού υλικού που συγκέντρωσα για τη συγγραφή ομιλιών που πραγματοποίησα στα πλαίσια εκδηλώσεων αφιερωμένων στη μνήμη του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Επέλεξα το γενικό τίτλο "Παρά θιν' αλός... Ιωνίας", για να παρουσιάσω ιστορικά γεγονότα και δρώμενα που έλαβαν χώρα σ' αυτήν την ευλογημένη ακροθαλασσιά της Ιωνίας σε διαφορετικές, αλλά καθοριστικές, χρονικές στιγμές του Γένους μας και μάλιστα των νεοτέρων χρόνων.
Παραλλάσσοντας τα λόγια του Μακρυγιάννη: "Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν δια σένα να σ' αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλην μία φορά ελεύτερη πατρίδα, οπού ήσουνε χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των Εθνών. Όλους αυτούς να τους μακαρίζεις. Όμως να θυμάσαι και να λαμπρύνεις, ιδιαίτερα εκείνους που πρωτοθυσιάστηκαν... εις την Ιωνίαν", παρουσιάζω:
α) "την προσφορά του Μικρασιατικού Ελληνισμού στο 1821", όπως την ανέλυσα στην Ένωση Σμυρναίων Νικαίας κατά τον πανηγυρικό εορτασμό της 25ης Μαρτίου του 1821, την 1/3/2004,
β) το θέμα του ξεχωριστού λατρευτικού τυπικού των εορτασμών στους παράλιους ελληνικούς χώρους της Μ. Ασίας, και της ανατολικότερης Ελλάδας γενικά, σε σχέση με τα από τη δυτική πλευρά του Αιγαίου τελούμενα, όπως το ανέλυσα με τον τίτλο "Πρωτοχρονιά και Μικρασιατικά Θεοφάνεια" κατά την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας της Ένωσης Σμυρναίων Νικαίας στις 4/2/2002,
γ) τα ματωμένα ελληνικά ράσα της Μ. Ασίας, που μας θυμίζουν την αγάπη και την αυτοθυσία της Εκκλησίας μας στο βωμό του χρέους, εκεί, στο ευλογημένο Μικρασιατικό ακροθαλάσσι, όπου πάτησαν τα πόδια των Αγίων Αποστόλων και των θεοφόρων Πατέρων, που φιλοξένησε τις επτά Οικουμενικές Συνόδους, όπως αναλύω στην ομιλία "Οι Άγιοι της Μικρασίας το 1922" που εκφωνήθηκε στον Ιερό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου Νικαίας από τον τότε Δήμαρχο στις 11/9/2002,
δ) το "Οδοιπορικό Θανάτου και Ανάστασης" του Μικρασιατικού Ελληνισμού, το οποίο περιλαμβάνει την Τριλογία:
Ι) Ο Ελληνισμός της Μικρασίας πριν την καταστροφή,
II) Η Μικρασιατική καταστροφή,
ΙΙΙ) Η ένταξη των προσφύγων στην Ελληνική κοινωνία, που πρωτοπαρουσίασα με μαθητές και συναδέλφους στο 2ο Λύκειο Νικαίας στις 27/5/1992, στο Φιλολογικό Σύλλογο Νικαίας στις 22/5/1995 και στην Ένωση Σμυρναίων Νικαίας την 1η Μαρτίου 1999 και
ε) τη "Μαρτυρία Μνήμης, Ευγνωμοσύνης και Αγάπης" η οποία είναι προσωπική μαρτυρία για τους γεννήτορές μου, αποτελεί δε ελάχιστο δείγμα της Μνήμης, της Ευγνωμοσύνης και της Αγάπης που οφείλει ιδιαίτερα η συνγράψασα στους πρόσφυγες Μικρασιάτες προγόνους της και γενικά κάθε νεότερη γενιά στον απανταχού πρόσφυγα επί της γης. [...]
(από το εισαγωγικό σημείωμα της συγγραφέως)
Η Ευαγγελία Γιάμαλη -Χατζηϊωάννου γεννήθηκε το 1946 στη Νίκαια από Μικρασιάτες γονείς, τον Πέτρο και την Κωνστάντια Γιάμαλη, που έξι και δύο χρόνων αντίστοιχα ξεριζώθηκαν από τη Σμύρνη και ήλθαν προσφυγόπουλα στην Κοκκινιά. Είναι πτυχιούχος του Φιλολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Γαλλικού Φιλολογικού τμήματος του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας. Επιμορφώθηκε σε Πανεπιστημιακά Προγράμματα Παλιννοστούντων Παίδων. Δίδαξε 23 χρόνια σε Λύκεια της Νίκαιας.
Έχει συμμετάσχει ενεργά σε εκδηλώσεις Μνήμης του Μικρασιατικού Ελληνισμού που πραγματοποιήθηκαν από το Δήμο, το Φιλολογικό Σύλλογο και τα προσφυγικά Σωματεία της Νίκαιας. Έχει επιμεληθεί τη βιβλιοθήκη του Πνευματικού Κέντρου της Ιεράς Μητροπόλεως Νικαίας επί Μακαριστού Γεωργίου Παυλίδη.
