Η ισότητα των ευκαιριών θεωρείται από πολλούς ως ο ανυπέρβλητος ορίζοντας της κοινωνικής δικαιοσύνης. Κι όμως... Αν νοηθεί σε μια ριζικά ατομιστική οπτική, επιτρέπει επίσης και καθιστά αδιόρατες τις βαθύτερες και ανθεκτικότερες κοινωνικές ανισότητες. Κάτω από το λάβαρό της ανασυγκροτούνται κάστες, επαναπροσδιορίζονται προνόμια, δημιουργούνται ξανά κώδικες στιγματισμού που προορίζονται να χαρακτηρίσουν την κατάσταση όσων δεν μπόρεσαν ν' αδράξουν τις "ευκαιρίες" τους. Αν περιορισθεί στα αξιώματα μιας "αξιοκρατικής" κοινωνικής δικαιοσύνης, η ισότητα των ευκαιριών συμβάλλει περισσότερο στην κοινωνική αποδιάρθρωση παρά στην ένταξη στην κοινωνία.
Να σκεπτόμαστε υπέρ της ισότητας των ευκαιριών ενάντια στην ισότητα των ευκαιριών: αυτή την πρόκληση πρέπει να αναλάβουμε, αυτό το έργο πρέπει να φέρουμε εις πέρας το ταχύτερο δυνατόν.
Μέσω της φορολογίας, μέσω της μεταρρύθμισης των κληρονομικών δικαιωμάτων, μέσω της εκπαίδευσης, μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης, μέσω της ενίσχυσης της κοινωνικής ώσμωσης, μέσω της εξάλειψης ή της εξουδετέρωσης των συνεπειών της κοινωνικής ευπάθειας, ο στόχος είναι να δοθούν σε όλους πραγματικές ευκαιρίες. Τίποτα ουσιαστικό όμως δεν θα έχει επιτευχθεί αν δεν τοποθετηθεί επιπλέον η ισότητα των ευκαιριών σε ένα κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο οι ιεραρχίες είναι λιγότερο ισχυρές και οι κοινωνικές αποκλίσεις λιγότερο μεγάλες. Όσο θα επιτρέπεται υπό το πρόσχημα της ισότητας των ευκαιριών στους happyfew να ιδιοποιούνται όλους σχεδόν τους πόρους, όσο άλλοι θα εξωθούνται σωρηδόν στη δυστυχία και την απογοήτευση, η κοινωνική αποδιάρθρωση θα συνεχίζεται. Η ισότητα των ευκαιριών δεν είναι ανεκτή παρά μόνο αν, στο άλλο άκρο του κοινωνικού φάσματος, δεν πλανάται ούτε ο κίνδυνος της φτώχειας ούτε ο κίνδυνος του αποκλεισμού.
P.S.
