Θεατρικά Α'

[Ο Κώστας Πρετεντέρης] είχε ξεκινήσει, όπως τόσοι άλλοι, με χαριτωμένα ευθυμογραφήματα σε περιοδικά κι εφημερίδες. Γρήγορα μεταπήδησε στο θέατρο, γράφοντας επιθεωρήσεις, μαζί με τον Γ. Θίσβιο. Κι ύστερα, κωμωδίες, με τον αειθαλή Ασημάκη Γιαλαμά. Εκεί, έδωσε (έδωσαν) τα "διαπιστευτήριά" του (τους), που θα μπορούσες να πεις ότι έχουν αυτή την "αγαθότητα", που αναφέραμε στην αρχή: Όχι μόνο στέρεη σκηνική τεχνική, εύστροφο διάλογο, ευρηματικά επεισόδια. Αλλά και -το σπουδαιότερο- σωστή διαγραφή της ρωμέικης πραγματικότητας, όπου η κωμωδία δεν γίνεται ποτέ κλοτσοπατινάδα, η σάτιρα δεν ξεπέφτει ποτέ στη χυδαιότητα, τα πρόσωπα δεν είναι ανδρείκελα και καρικατούρες. Τα έργα αυτά σέβονται και τη λογική και τη σκηνή και το κοινό, έχουν "αλήθεια" -που, χωρίς της, η κωμωδία καταντά κακό τσίρκο- και "συμπάθεια" για τους ταλαίπωρους και ταλαιπωρούντες ήρωές τους. Θα προσθέσω, ακόμα, και μια λέξη που, σήμερα, μοιάζει "παλιομοδίτικη" αλλά ποτέ δεν είναι: ευγένεια, που πηγάζει από το χαρακτήρα και το ήθος του δημιουργού τους. Σ' όσα έγραψε, ο Κώστας Πρετεντέρης γελάει με τα πάθη και τα παθήματα των ανθρώπων και της εποχής - δεν σαρκάζει με κακεντρέχεια. Ευθυμεί το θέατρο - δεν το ευτελίζει. Τέρπει το κοινό - δεν το εκβαρβαρώνει. Κι αυτό, δεν είναι μικρό χάρισμα και δώρημα, σ' έναν καιρό και σ' έναν κόσμο, όπου το γέλιο παίρνει συχνά μορφή βιασμού κι εκφαυλισμού. Στη χορεία των νεοελλήνων θεατρικών συγγραφέων, ο Κώστας Πρετεντέρης αποτελεί μιαν απ' τις πιο εύγλωττες (και ζηλευτές) αποδείξεις πως η "ψυχαγωγία" είναι αγωγή και ευφορία ψυχής, όχι αγωγός βορβόρου. Αλλά και πως θα μπορούσε να δώσει κάτι άλλο, ο Κώστας Πρετεντέρης, ο προικισμένος, ο "ευσχήμων", ο αληθινά χαρίεις στη ζωή και στα έργα του; [Απόσπασμα από τον πρόλογο του Μάριου Πλωρίτη]