Κόντρα στο ρεύμα

Τα δοκίμια αυτού του τόμου δεν είναι γραμμένα από μια συγκεκριμένη σκοπιά. Στόχος τους δεν είναι η εικονογράφηση ή η στήριξη κάποιας ιστορικής ή πολιτικής θεωρίας, δόγματος ή ιδεολογίας. Ο Μπερλίν γράφει για φυσιογνωμίες εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, όπως ο Μαρξ, ο Ντισραέλι, ο Σορέλ κ.ά και για θέματα τόσο απομακρυσμένα φαινομενικά μεταξύ τους όσο ο εθνικισμός και η γνωσιοθεωρία. Ο χαρακτήρας των εν λόγω δοκιμίων είναι καθαρά διερευνητικός, αφού εγείρουν περισσότερα ερωτήματα απ' όσα διατείνονται ότι εξηγούν. Τα δοκίμιά του πλέουν κόντρα στο ρεύμα με δύο τρόπους. Είτε γιατί ασχολούνται με πνευματικές φυσιογνωμίες που έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί ή έχουν αντιμετωπιστεί με συγκατάβαση, είτε γιατί αφηγούνται με συναρπαστικό τρόπο τη γένεση νέων δημιουργικών ιδεών και την ανάδυση, από τον 18ο αιώνα και έπειτα, των μεγάλων, κεντρικών ιδεών του σύγχρονου κόσμου. Τα δοκίμια αναφέρονται στον Βίκο, τον Μοντεσκιέ, τον Χιουμ, τον Χέρτσεν, τον Χες, τον Ντισραέλι, τον Μαρξ και τον Σορέλ.