Ομιλίες

Διακεκριμένος μουσικολόγος, μουσικοκριτικός, πιανίστας, συνθέτης και επί δεκαετίες μουσικοκριτικός στο "Βήμα" και στην "Ελευθεροτυπία", ο Διονύσιος Γιατράς (7 Ιουλίου 1908 - 2 Μαρτίου 2000) υπήρξε ο πρόδρομος της μουσικολογίας στην Ελλάδα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και ο εισηγητής σε ευρωπαϊκό επίπεδο της έννοιας του μουσικού ανθρωπισμού. Υπήρξε ο σθεναρός υπερασπιστής της προσφοράς της επτανησιακής μουσικής και εκείνος που ανέδειξε τη σημασία της ως συνδετικού κρίκου της Ελλάδας με την Ευρώπη.
Το οικογενειακό του περιβάλλον έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή του. Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, πήρε τα πρώτα μαθήματα πιάνου από τη μητέρα του Ελένη, η οποία λαμπρή μουσικός η ίδια, δίδαξε πιάνο και στα οκτώ παιδιά της. Από τον πατέρα του Γεώργιο, ζακυνθινό στην καταγωγή, κληρονόμησε την αγάπη για τον επτανησιακό πολιτισμό. Σε αυτές τις οικογενειακές του καταβολές θα πρέπει να προστεθούν και τα ερεθίσματα που δέχθηκε από το κοσμοπολίτικο περιβάλλον της Αλεξάνδρειας στο οποίο μεγάλωσε και το οποίο του μετέδωσε την αγάπη για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Μέχρι τα 25 του χρόνια εργάστηκε στην Αλεξάνδρεια ως τραπεζικός υπάλληλος, ενώ παράλληλα μελετούσε πιάνο και σπούδαζε αρμονία και σύνθεση δι’ αλληλογραφίας στην Ecole Universelle του Παρισιού με Γάλλους πανεπιστημιακούς (Ζυλ Μουκέ, Ζαν Ντερέ, Αλμπέρ Μπερτελέν, Αντόλφ Μπορσάρ, κ.ά.). Το 1933 παραιτήθηκε από την τράπεζα στην οποία εργαζόταν και ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα με στόχο να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις μουσικές σπουδές του. Σπούδασε πιάνο, αρμονία και αντίστιξη με τους καθηγητές Αντίοχο Ευαγγελάτο, Μάριο Βάρβογλη και Κ. Σφακιανάκη στο Ωδείο Αθηνών και στο Ελληνικό Ωδείο. Το 1935, με την ολοκλήρωση των σπουδών του, επέστρεψε στην Αίγυπτο και το 1938 παντρεύτηκε στην Αθήνα με την επίσης αλεξανδρινή Εστέρ-Ελισάβετ Σουσάνα.
Εξέδωσε τα βιβλία «Προβλήματα Μουσικού Ανθρωπισμού» (εκδόσεις Δίφρος, 1972), «Η κρίση της Κριτικής» (εκδόσεις Δωδώνη, 1982), «Μουσικοί Προσανατολισμοί και Αποπροσανατολισμοί» (εκδόσεις Δωδώνη, 1984) και το «Αττικό πλήρες δράμα ως μορφή τέχνης» (εκδόσεις Εστία, 1991).
Το βιβλίο του «Η Μουσική Ευρώπη» (εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2012) αποτελείται από επιλογή άρθρων του που δημοσιεύθηκαν όλα στην εφημερίδα Το Βήμα, με την εξαίρεση ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία, και τα οποία ο ίδιος ο συγγραφέας είχε επιλέξει να εκδώσει κάποια στιγμή σε βιβλίο. Από τις πρώτες σελίδες ο αναγνώστης θα αντιληφθεί ότι στο βιβλίο αυτό περιέχονται σκέψεις και προβληματισμοί με διαχρονική αξία γύρω από την ιστορία, την πορεία και το μέλλον της μουσικής τέχνης, σε συνδυασμό με εύστοχες παρατηρήσεις για τη διαδρομή του ευρωπαϊκού πολιτισμού.