Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ

Η φιλόσοφος Χάννα Άρεντ (1906-1975) κάλυψε τη δίκη του Άιχμαν για το περιοδικό "The New Yorker", στο οποίο η έκθεσή της δημοσιεύθηκε ως μια σειρά άρθρων το 1963. Γι' αυτή την αναθεωρημένη και διευρυμένη έκδοση του βιβλίου, η συγγραφέας πρόσθεσε υλικό που έγινε γνωστό μετά τη δίκη και έναν Επίλογο στον οποίο αναφέρεται στις συζητήσεις που προκάλεσε το βιβλίο. Το βιβλίο είναι πολύτιμο και για άλλον ένα λόγο: παρουσιάζει συνοπτικά το τι έγινε με τους εβραίους στην κάθε ευρωπαϊκή χώρα ξεχωριστά. Γιατί, σε αντίθεση με τον διαδεδομένο μύθο, δεν είχαν όλες οι χώρες την ίδια στάση απέναντι στους εβραίους. Άλλες υπάκουσαν στους ναζί, άλλες τους εναντιώθηκαν. Κι αυτό οφειλόταν σε πολλούς παράγοντες, που εξετάζονται στο βιβλίο και μας δίνουν πολλά μαθήματα για το μέλλον σχετικά με την οποιαδήποτε μειονότητα υφίσταται διώξεις. Ο Άντολφ Άιχμαν ήταν ο αξιωματούχος του Γ΄ Ράιχ ο "ειδικός στο εβραϊκό πρόβλημα". Ισραηλινοί πράκτορες τον συνέλαβαν στην Αργεντινή, τον μετέφεραν στο Ισραήλ, εκεί δικάστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1961. Το πρόβλημα με τον Άιχμαν ήταν ότι υπήρχαν πολλοί σαν κι αυτόν και ότι οι περισσότεροί τους δεν ήταν διεστραμμένοι ούτε σαδιστές, αλλά ήταν, και εξακολουθούν να είναι, φοβερά και τρομερά φυσιολογικοί. "Λαμπρή και ανησυχητική μελέτη του χαρακτήρα και της δίκης του Άντολφ Άιχμαν" (Stephen Spender, "The New York Review of Books") "Το καθήκον που ανέλαβε ξεπερνά κατά πολύ τα εγκλήματα ενός ανθρώπου, αφού πραγματεύεται το μεγαλύτερο πρόβλημα της εποχής μας, το πρόβλημα του ανθρώπου σ’ ένα νεωτερικό ολοκληρωτικό σύστημα. Η καλύτερη προστασία μας από τον καταπιεστικό έλεγχο και τον απανθρωποποιητικό ολοκληρωτισμό εξακολουθεί να είναι η προσωπική κατανόηση των γεγονότων όπως έγιναν. Μ' αυτό τον στόχο, η Χάννα Άρεντ μας έχει δώσει πλούσιο υλικό." (Bruno Bettelheim, "The New Republic")