Ποιητικά άπαντα
Παρίσι, 29 Μαρτίου 1938: ο Περουβιανός Καίσαρ Βαλιέχο, ο μεγαλύτερος ποιητής της ισπανικής γλώσσας στον 20ο αιώνα, και ίσως ο πιο ανθρώπινος, άπορος, ανέστιος, ξεψυχά σε μια κλινική, βαθιά τραυματισμένος από τα μαρτύρια του βίου του. Έκτοτε, η πρωτοποριακή ποίησή του θα στεφανώσει τον ίδιο, την πατρίδα του και τη γλώσσα του. Για τον ίδιο, βέβαια, ήταν αργά. Για όλους εμάς, τους ακόμα ζωντανούς, η ευκαιρία να τον γνωρίσουμε - επιτέλους.
Ο Περουβιανός συγγραφέας Σέσαρ Βαγιέχο (Cesar Vallejo, 1892-1938) γεννήθηκε στο Σαντιάγο δε Τσούκο των Άνδεων και είχε και ινδιάνικο αίμα. Είναι ένας οικουμενικός συγγραφέας, χάρη ακριβώς στο γεγονός ότι δεν απεμπόλησε ποτέ τις περουβιάνικες ρίζες του, και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ού αιώνα, πρωτοπόρος, πεισματικά καινοτόμος, ρηξικέλευθος και ανήσυχος και, εν πολλοίς, ακατάτακτος. Έγραψε υπερρεαλιστικά ποιήματα (μερικά θυμίζουν παραλήρημα) πριν από τους υπερρεαλιστές, μοντερνιστικά ποιήματα, παράλληλα αλλά ανεξάρτητα από τους ισπανόφωνους μοντερνιστές, ανανέωσε το ποιητικό ιδίωμα των ισπανικών και ακολούθησε πολλά και ποικίλα λογοτεχνικά ρεύματα, στην ποίηση και την πεζογραφία, μεταξύ των οποίων ήταν ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός αλλά και ο ιθαγενισμός. Έζησε πάντα στη φτώχεια, γνώρισε τη φυλακή για πολιτικούς λόγους (στο Περού) και αντιμετώπιζε κρίσεις κατάθλιψης· ο θάνατος τον βρήκε εντέλει στο Παρίσι.