Σπαταλημένες ζωές

Η παραγωγή "ανθρώπινων απορριμμάτων" (ακριβέστερα, η σπατάλη ανθρώπινων ζωών, η δημιουργία "περιττών" πληθυσμών από μετανάστες, πρόσφυγες κι άλλους παρίες) αποτελεί αναπόδραστη συνέπεια της διαδικασίας του εκσυγχρονισμού, της εξέλιξης της νεοτερικότητας. Είναι μια αναπόφευκτη παρενέργεια της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και της αναζήτησης της κοινωνικής ευταξίας που χαρακτηρίζει τη νεοτερικότητα. Για όσο χρονικό διάστημα μεγάλα τμήματα του κόσμου παρέμεναν, πλήρως ή μερικώς, εκτός της διαδικασίας του εκσυγχρονισμού, αντιμετωπίζονταν από τις εκσυγχρονισμένες κοινωνίες ως τόποι που είχαν τη δυνατότητα να απορροφήσουν τον πλεονάζοντα πληθυσμό των "ανεπτυγμένων χωρών". Σε όλην αυτή την περίοδο, μπορούσαν ακόμη να αναζητηθούν (και να βρεθούν προσωρινά) παγκόσμιου χαρακτήρα λύσεις σε τοπικώς παραγόμενα προβλήματα υπερπληθυσμού. Καθώς όμως ο εκσυγχρονισμός αγγίζει πλέον και τις πιο απομακρυσμένες γωνιές του πλανήτη, ο "περιττός πληθυσμός" παράγεται παντού - και όλες ανεξαιρέτως οι περιοχές του κόσμου είναι πια υποχρεωμένες να υποστούν τις συνέπειες του παγκόσμιου θριάμβου της νεοτερικότητας. Κι έτσι, η ανάγκη πλέον είναι να βρεθούν (μάταια, όπως φαίνεται) τοπικές λύσεις σε παγκόσμιου χαρακτήρα προβλήματα. Η παγκόσμια διάχυση της νεοτερικότητας έχει προκαλέσει τη δημιουργία συνεχώς αυξανόμενων κατηγοριών ανθρώπων οι οποίοι στερούνται τα απαραίτητα μέσα επιβίωσης, ενώ ο πλανήτης μας διαθέτει όλο και λιγότερο χώρο για να τους εγκαταστήσει. Εξ ου και οι καινούργιες ανησυχίες αναφορικά με τους "μετανάστες" και τους "πολιτικούς πρόσφυγες", αλλά και ο όλο και σημαντικότερος ρόλος που οι "φόβοι ασφαλείας" παίζουν στη σύγχρονη πολιτική θεματολογία. Με οξυδέρκεια, αλλά και πάθος το νέο έργο του Ζίγκμουντ Μπάουμαν επιχειρεί να αναλύσει τις πολλαπλές συνέπειες που έχει επιφέρει ο μείζων αυτός μετασχηματισμός στη σύγχρονη πολιτική και κουλτούρα. Η διεισδυτική ανάλυση του Μπάουμαν καταδεικνύει ότι στο πρόβλημα της αντιμετώπισης των "ανθρώπινων απορριμμάτων" βρίσκεται το κελιδί για την κατανόηση αρκετών από τα ανεξήγητα φαινόμενα που χαρακτηρίζουν τη συλλογική ζωή των σημερινών ανθρώπων -από τις στρατηγικές παγκόσμιας κυριαρχίας μέχρι τις πιο ιδιωτικές πτυχές των ανθρώπινων σχέσεων.