Γεννήθηκε στη Μόσχα το 1896. Σπούδασε στην Κρατική Σχολή Καλών Τεχνών της γενέτειράς του και επιδόθηκε με πάθος στην ζωγραφική. Το 1821 έφυγε από την Ρωσία και επισκέφθηκε διαδοχικά την Ιταλία, την Γερμανία και το 1922 εγκαταστάθηκε στην Γαλλία, όπου παρουσίασε έργα του σε σπουδαίες εκθέσεις ζωγραφικής. Το 1925 γράφτηκε στο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου των Παρισίων, αλλά σύντομα το εγκατέλειψε και αναχώρησε για το Άγιο Όρος. Εγκαταβίωσε στην Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, όπου γνώρισε και τον Γέροντά του, μετέπειτα άγιο Σιλουανό. Η γνωριμία αυτή υπήρξε, όπως ο ίδιος αναφέρει, το σημαντικότερο γεγονός της ζωής του και σφράγισε ολόκληρη την μετέπειτα πορεία της.
Μετά την κοίμηση του αγίου Σιλουανού ο Γέροντας Σωφρόνιος αποσύρθηκε στην έρημο του Αγίου Όρους, όπου και παρέμεινε διακονώντας ως πνευματικός. Για λόγους υγείας αναγκάστηκε να μεταβεί στις Καρυές και να εγκαταβιώσει στην Σκήτη του Αγίου Ανδρέου ως εξαρτηματικός αδελφός της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Το 1947 αναχώρησε στο Παρίσι, για να εκδώσει τα κείμενα που του παρέδωσε ο Γέροντάς του λίγο πριν τον θάνατό του. Το 1959 ίδρυσε την Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ της Αγγλίας, όπου και παρέμεινε ως την κοίμησή του, στις 11 Ιουλίου 1993.
Ο Γέροντας Σωφρόνιος άφησε πλούσια συγγραφική παραγωγή. Τα κυριότερα συγγράμματά του είναι: "Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης", "Οψόμεθα τον Θεόν καθώς έστι", "Περί προσευχής", "Άσκησις και θεωρία", "Αγώνας θεογνωσίας". Τα βιβλία του γράφτηκαν πρωτοτύπως στα ρωσικά, αλλά σύντομα μεταφράστηκαν σε πολλές άλλες γλώσσες (ελληνική αγγλική, γαλλική, γερμανική, αραβική, ιταλική, σερβική, σουηδική, ρουμανική, κ.ά.).
Ο Γέροντας Σωφρόνιος αποτελεί σημείο αναφοράς για την ορθόδοξη θεολογία και ζωή. Χαρακτηρίστηκε ως "θεολόγος της υποστατικής αρχής" και ως "θεολόγος του άκτιστου φωτός".
