Τα εμπορικά εγχειρίδια της Βενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας και η εμπορική εγκυκλοπαίδεια του Νικολάου Παπαδόπουλου

Το 1813 η γενική συνέλευση του "Συστήματος" των ελλήνων εμπόρων της Κωνσταντινούπολης αποφάσισε να εκδώσει το έργο "Ερμής ο Κερδώος ήτοι Εμπορική Εγκυκλοπαίδεια" του λογίου εμπόρου Νικολάου Παπαδόπουλου (1769-1820). Από τους επτά τόμους, που προέβλεπε ο σχεδιασμός του έργου, τυπώθηκαν στη Βενετία τέσσερις, στα χρόνια 1815-1817 και ήταν απαρχή μιας εκδοτικής προσπάθειαςς του "Συστήματος", η οποία το 1817 απέκτησε θεσμική υπόσταση με τη σύσταση της "Φιλολογικής εφορίας", που είχε σκοπό την έκδοση βιβλίων κοινωφελών και τη δημιουργία βιβλίων κοινωφελών και τη δημιουργία βιβλιοθήκης: θα μπορούσαμε να τη θεωρήσουμε ως το πρώτο "μορφωτικό ίδρυμα" μιας επαγγελματικής συσσωμάτωσης στον ελληνικό χώρο. [...] (από το προλογικό σημείωμα)