Το κάστρο της Χίου
Το κάστρο αποτελεί σημαντικό τμήμα της πόλης της Χίου από άποψη τόσο ιστορική όσο και πολεοδομική. Σπουδαία ιστορικά γεγονότα του νησιού σχετίζονται με το οχυρό και την περιτειχισμένη πόλη, η οποία κατοικείται συνεχώς από τον 11ο αιώνα μέχρι σήμερα. Στη διάρκεια της Λατινοκρατίας υπήρξε το διοικητικό, εμπορικό και κοινωνικό κέντρο του νησιού, το κέντρο της περίφημης Civitas Chii. Στην Τουρκοκρατία κατοικήθηκε αποκλειστικά από Τούρκους και Εβραίους και υποβαθμίστηκε τραγικά από άποψη δομημένου περιβάλλοντος.
Η Δώρα Μονιούδη-Γαβαλά είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1972-1977). Είναι διδάκτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (2004). Έχει ασχοληθεί με ειδικές αρχιτεκτονικές μελέτες (μελέτες καταγραφής μνημείων και παραδοσιακών οικισμών, αναπλάσεων ιστορικών κέντρων και παραδοσιακών οικισμών, αποκαταστάσεων μνημείων) και με αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες. Εκπόνησε σημαντικό αριθμό μελετών Δημοσίου και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έχει πολυετή δραστηριότητα που σχετίζεται με την έρευνα της ιστορίας της πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής οικισμών του ελλαδικού χώρου. Έχει συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια και είναι μέλος πολλών επιστημονικών εταιριών. To 2006 εξελέγη Επίκουρη Καθηγήτρια Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Τμήμα όπου υπηρετεί μέχρι σήμερα. Τιμήθηκε με Έπαινο της Τάξεως των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών (1996).
Στο συγγραφικό της έργο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται τα βιβλία:
- "Η πόλη της Χίου: Κοινωνία, πολεοδομία, αρχιτεκτονική", Χορηγοί Δήμος Χίου-Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χίου, Αθήνα 1994, (Έπαινος Ακαδημίας Αθηνών 1996).
- "Το πνευματικό κέντρο της Χίου: Πολεοδομική και αρχιτεκτονική επισκόπηση", Βιβλιοθήκη Κοραή Χίου, Αθήνα 1996.
- "Σαντορίνη: Κοινωνία και χώρος, 15ος-20ός αιώνας", Ίδρυμα Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια, Αθήνα 1997.
- "Το κάστρο της Χίου: Οι οχυρώσεις και η περιτειχισμένη πόλη από το μεσαίωνα στις μέρες μας", εκδόσεις Αιγέας, Χίος 2001.
- "Πόλη Χίου 1830-1940. Πολεοδομική εξέλιξη από τον τελευταίο αιώνα της οθωμανικής κατοχής στο ελληνικό κράτος", Αθήνα 2004.
- "Αγρίνιο: Πολεοδομική εξέλιξη από την αναδημιουργία στην ακμή του μεσοπολέμου (1830-1940)", Έκδοση Δήμου Αγρινίου, 2010.
- "Πολεοδομία στο ελληνικό κράτος, 1833-1890 / Urban planning in the Greek State, 1833-1890", έκδoση Τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας, Αγρίνιο 2012.
