Το παρδαλό και η εποχή του
Γέλασε και το παρδαλό κατσίκι, λέει χαρακτηριστικά ο λαός μας μπροστά σε περιστατικά που, καθώς ξεπερνούν τα όρια του αστείου, καταντούν γελοία εγείροντας ενίοτε την αγανάκτηση ή το χλευασμό. Στα δύσκολα χρόνια της ανασυγκρότησης του ελληνικού κράτους μετά την Κατοχή, όπου η χώρα βρισκόταν σε οικτρή κατάσταση, το μόνο όπλο εκτόνωσης που απέμενε στον ελληνικό λαό ήταν το γέλιο, έστω κι αν έβγαινε με πίκρα, πόνο, οργή και πολλές φορές με διάθεση αυτοσαρκαστική.
O Φωκίων Δημητριάδης ή Φώκος, για τους φίλους του (1894-1977), υπήρξε ο γνωστότερος ίσως Έλληνας σκιτσογράφος και γελοιογράφος του 20ού αιώνα, που ασχολήθηκε κυρίως με τη σατιρική πολιτική γελοιογραφία. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Από νεαρής ηλικίας δημοσίευσε σκίτσα του στα έντυπα της Σχολής Γλωσσών και Εμπορίου της Κωνσταντινούπολης, στην οποία επίσης φοίτησε. Το 1915 ήλθε στην Ελλάδα και δούλεψε επί πενταετία στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στη Θεσσαλονίκη. Από το 1922 αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στη σατιρική γελοιογραφία, δουλεύοντας στην εφημερίδες του Δημήτριου Λαμπράκη "Ελεύθερο Βήμα" (μετέπειτα "Το Βήμα") και "Αθηναϊκά Νέα" (μετέπειτα "Τα Νέα"). Μεγάλη του αγάπη υπήρξε και η ΑΕΚ, της οποίας αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος. Από το 1945 έως το 1960 ήταν η περίοδος της μεγάλης του ακμής, όταν τα σκίτσα του ασκούσαν μεγάλη επιρροή και λαμβάνονταν σοβαρά υπόψη από τους πολιτικούς. Στο διάστημα αυτό, αλλά και αργότερα, εξέδωσε πολλές γελοιογραφικές σειρές, ανάμεσά τους και τη διασκευή της ομηρικής "Οδύσσειας". Το 1961 τιμήθηκε με το Α' Βραβείο του Παγκόσμιου Διαγωνισμού Πολιτικής Γελοιογραφίας στο Λος Άντζελες και το 1969 με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Φωκίων Δημητριάδης συνέχισε τη χιουμοριστική παράδοση του Θέμου Άννινου. Το σκίτσο του διακρίνεται για την εικονογραφική του πληρότητα, τη σημασία στη λεπτομέρεια και τον υψηλό τόνο της σάτιρας. Οι φιγούρες του δεν είναι στατικές, αλλά έχουν παλμό, ζωντάνια και κίνηση, απεικονίζοντας ταυτόχρονα ψυχικές καταστάσεις. Μοναδική ήταν η ικανότητά του να φιλοτεχνεί γελοιογραφίες πολιτικών ανδρών, υπογραμμίζοντας ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους, το οποίο τους ακολουθούσε ως σημείο αναφοράς. Κάποτε ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ως Υπουργός Προεδρίας τη δεκαετία του '50, κατέβασε από το Ηρώδειο μια παράσταση των "Ορνίθων" του Αριστοφάνη, επειδή λόγω της αθυροστομίας της ενόχλησε τους θρησκόληπτους και τον κλήρο. Μετά απ' αυτό το περιστατικό, ο Δημητριάδης στις γελοιογραφίες του ζωγράφιζε διαρκώς δίπλα στον Τσάτσο και μια κότα. Κάποια στιγμή, οι δύο άνδρες βρέθηκαν σε μία εκδήλωση, οπότε ο αείμνηστος Ακαδημαϊκός και Πρόεδρος της Δημοκρατίας ρώτησε τον δημοσιογράφο: "Καλά κ. Δημητριάδη, γιατί με ζωγραφίζετε πάντα με μια κότα;" και ο Δημητριάδης του απάντησε: "Ένα μυστήριο πράγμα υπουργέ μου, το ίδιο ακριβώς με ρωτά και η κότα". Υψηλό αίσθημα χιούμορ, από ένα μεγάλο τεχνίτη του σκίτσου, που έφυγε από τη ζωή στις 19 Ιουνίου 1977.
RELATED
Αγριότερα μωρά
Ελληνική πολιτική γελοιογραφία
Εμείς τα ΜΜΕ
Με το μάτι του γελοιογράφου
Πικρέ-μικρέ μου αράπη
