Υψώματα του Μάτσου Πίτσου
Τα "Υψώματα τον Μάτσου Πίτσου", είναι η δεύτερη από τις 15 ωδές του "Γενικού Άσματος". Γράφτηκαν τον Σεπτέμβρη του 1945, δύο περίπου χρόνια από το πέρασμα του Νερούντα από το Περού, και το ανέβασμά του στην αρχαία ακρόπολη των Ίνκας. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σαν ξεχωριστό βιβλίο το 1946, πριν την πολιτικοποίηση της "Τρίτης Διαμονής" που ξάφνιασε τους κριτικούς του. Ίσως, μπορεί να θεωρηθεί ένα από τα πιο ολοκληρωμένα ποιήματα του ποιητή. Σαν μικρόκοσμος εμπεριέχει την ποιητική και τη φιλοσοφική βίωση που δημιούργησαν το τεράστιο έργο του.
Ο Νεφταλί Ρικάρδο Ρέγιες Μπασσάλτο - όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Νερούντα- γεννήθηκε το 1904 στο Παρράλ της Χιλής. 'Ηταν ένας από τους πιο σημαντικούς και παραγωγικούς ποιητές της Λατινικής Αμερικής, με περισσότερα από 30 βιβλία στο ενεργητικό του. Εντάχθηκε στους κόλπους του Κομμουνιστικού Κόμματος και αρκετά χρόνια αργότερα εκλέχτηκε γερουσιαστής. Αντιπροσώπευσε τη χώρα του ως διπλωμάτης από το 1926 ως το 1938 σε διάφορα μέρη της Άπω Ανατολής και της Ισπανίας, όπου έζησε από κοντά τον εμφύλιο. Πίστευε ότι ο ποιητής οφείλει να συμμετέχει στα κοινά και δεν διαχώριζε την ποίηση από την πολιτική. Όταν το 1948 το Κομμουνιστικό Κόμμα κηρύχτηκε παράνομο, ο Νερούντα ταξίδεψε αρχικά στην Αργεντινή και αργότερα στη Σοβιετική Ένωση. Επέστρεψε στη Χιλή τέσσερα χρόνια αργότερα και το 1953 του απενεμήθη το Βραβείο Λένιν. Παράλληλα όμως με τα πολιτικοποιημένα ποιήματά του, ο Νερούντα έγραψε και μεγάλο αριθμό προσωπικών και οικείων ποιημάτων. Τα πιο ερωτικά από αυτά περιλαμβάνονται στη συλλογή "Εκατό ερωτικά σονέτα" και απευθύνονται στη Ματίλντε Ουρούτια, με την οποία άρχισε να συζεί το 1955. Η φήμη του Χιλιανού ποιητή είχε απλωθεί σε όλο τον κόσμο και το 1971, περίοδος που ο Νερούντα ήταν πρεσβευτής στη Γαλλία, του απονέμεται το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Άλλα έργα του ποιητή είναι: "Η τρίτη κατοικία", "Κάντο Χενεράλ" (έργο που μελοποιήθηκε στην Ελλάδα από το Μίκη Θεοδωράκη), "Το αλλοπρόσαλλο βιβλίο", "Γήινη κατοικία", κ.ά. Πέθανε το 1973 σε ηλικία 69 ετών και η κηδεία του ήταν το πρώτο ξέσπασμα των Χιλιανών εναντίον της δικτατορίας.
