Ο παρών τόμος αποτελεί συνέχεια του έργου «Ψυχολογία της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας. Καλύπτει την ανάπτυξη του παιδιού από το έκτο μέχρι το δέκατο όγδοο έτος. Το χρονικό αυτό διάστημα συμπίπτει με το χρόνο φοίτησης του στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Κατά την παιδική και νεανική ηλικία σημειώνονται μεταβολές στη σωματική και ψυχοπνευματική εικόνα του ατόμου, οι οποίες διαφοροποιούν σημαντική τη συμπεριφορά του έναντι των προηγούμενων φάσεων της ανάπτυξης (βρεφικής και νηπιακής). Οι μεταβολές αυτές εξετάζονται από την οπτική των αμοιβαίων επιδράσεων, κληρονομικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτισμικών και παιδευτικών. Η θέση ότι η ανάπτυξη είναι αποτέλεσμα της πολλαπλασιαστικής και όχι της αθροιστικής σχέσης του προσώπου με το περιβάλλον αποτελεί το κατευθυντήριο αξίωμα για την ερμηνεία των σωματικών και ψυχοπνευματικών μεταβολών της παιδικής και νεανικής ηλικίας.
Στην προβληματική του συγγραφέα σημαντική θέση κατέχει επίσης το ζήτημα της σχολικής ικανότητας και ωριμότητας του παιδιού. Η σχολική ικανότητα εξετάζεται όχι μόνο σε σχέση με το περιβάλλον και τη μορφή (ύφος) της διοίκησης της τάξης από το δάσκαλο. Επίσης, συζητείται το θέμα του κατώτατου ορίου ηλικίας εισόδου των παιδιών στο σχολείο. Τίθεται το ερώτημα αν πρέπει να αλλάξει μορφή το σχολείο και αν η νέα αυτή μορφή πρέπει να συνδεθεί με μια νέα μορφή του νηπιαγωγείου.
Επειδή οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι βραδύτατες και εφόσον η σχολική ικανότητα και ωριμότητα του παιδιού συνδέεται με ορισμένες απαιτήσεις για επιδόσεις στο σχολείο, στην παρούσα έκδοση συμπεριλαμβάνεται, μεταφρασμένο από τα γερμανικά το "Κριτήριο (Test) σχολικής ωριμότητας" της G.Strebel, με μια εισαγωγή για το περιεχόμενο και το σκοπό του κριτηρίου αυτού. Το τεστ συμπληρώνεται με εφαρμογές στα ελληνικά σχολικά δεδομένα.
Ο Δημήτριος Γ. Ζάχαρης είναι καθηγητής της Ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Γεννήθηκε το 1936 στη Σεργούλα Δωρίδος (Φωκίδα). Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων (1954-56) και στα Πανεπιστήμια Φραγκφούρτης και Ζυρίχης Ψυχολογία, Παιδαγωγική και Φιλοσοφία (ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ.). Στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα: "Η ψυχολογία του Piaget και οι δυνατότητες εφαρμογής της στη διδασκαλία της ιστορίας".
Υπήρξε καθηγητής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Πατρών (1982-87) και από το 1987 μέχρι σήμερα διδάσκει το γνωστικό αντικείμενο της Ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Έχει δημοσιεύσει πολλές εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά και έχει εκδώσει διάφορα συγγράμματα.
