Από το "εγώ" στο "εμείς"

Στην εποχή της απόλυτης κυριαρχίας του έθνους-κράτους οι διεθνείς σχέσεις ήταν κυρίως σαν ένα τραπέζι μπιλιάρδου με τα κράτη συμπαγείς μπάλες που ερχόντουσαν σε επαφή η μία με την άλλη σχεδόν μόνο στις εξωτερικές τους σχέσεις. Σήμερα όμως ο κόσμος μοιάζει περισσότερο με τον κύβο του Ρούμπικ. Σε κάθε κίνηση του κύβου ελλοχεύουν συνέπειες για όλες τις πλευρές. Ποιες είναι οι επιπτώσεις για τη διαμόρφωση του εθνικού συμφέροντος και τη χάραξη εξωτερικής πολιτικής στην εποχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της παγκοσμιοποίησης; Το εθνικό συμφέρον προσδιορίζεται από το μέλλον, όχι από το παρελθόν. Οι απειλές για την εθνική ασφάλεια πηγάζουν σήμερα από ανεξέλεγκτες και ταχύτατες διεθνείς αλληλεπιδράσεις. Η παγκόσμια αγορά κεφαλαίων, ο κυβερνοχώρος, το διεθνές έγκλημα και η τρομοκρατία, οι περιβαλλοντικές και κλιματικές προκλήσεις, οι πανδημίες, οι βίαιες συγκρούσεις και η φτώχεια, καθώς και οι μεταναστευτικές πιέσεις που προκαλούν αδιαφορούν για τα εθνικά σύνορα. Για τα ευρωπαϊκά κράτη το πρώτο βήμα προσαρμογής στη νέα αυτή εποχή απαιτεί αναθεώρηση του εθνικού συμφέροντος στην πορεία της δημιουργίας μια νέας αλληλεγγύης συμφερόντων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενός "ευρωπαϊκού raison d'etat", το οποίο συμπληρώνει χωρίς να ακυρώνει το εθνικό συμφέρον καθώς το βοηθάει να αποκτήσει το πλήρες νόημα του στη σημερινή εποχή. Η σημερινή υπέρβαση από το "εγώ" στο "εμείς". Αλλά και αυτό δεν αρκεί από μόνο του. Η επίτευξη "καντιανής ειρήνης" στην Ευρώπη δεν είναι το τέλος της ιστορίας, καθώς ληξιπρόθεσμη είναι μάλλον και αυτή αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις παγκόσμιες απειλές της εποχής μας. Απαιτείται σήμερα να εξελιχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση σε έναν ολοκληρωμένο παγκόσμιο παράγοντα που θα θέσει τη διαχείριση της παγκοσμιοποίησης ως κεντρικό στόχο του και θα βαδίσει στην αυτοανακάλυψή του σε ευρύτερο διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο. Και για να γίνει αυτό πρέπει μεταξύ άλλων και να κοπεί κάποια στιγμή ο ομφάλιος λώρος της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, η λήψη δηλαδή αποφάσεων με ομοφωνία. Διότι δεν γίνεται και ο σκύλος να είναι χορτάτος και η πίτα ολόκληρη. Μια ισχυρή Ευρώπη χρειάζεται μια υπερεθνική ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Αυτό θα συμβάλει και στην ολοκλήρωση της υπέρβασης από το "εγώ" στο "εμείς".