[set δύο τόμων]
Η ΕΔΑ αντιπροσωπεύει ένα από τα λαμπρότερα κεφάλαια της ιστορίας της Αριστεράς. Στις δύο πρώτες δεκαετίες μετά τον εμφύλιο η Αριστερά, μέσα από το σχήμα της ΕΔΑ, διαδραμάτισε βασικό, συχνά καθοριστικό, ρόλο και, παρά τη συντριπτική ήττα που είχε υποστεί στην ένοπλη σύρραξη, ανασυγκρότησε τις δυνάμεις της με τρόπο που προκάλεσε έκπληξη όχι μόνο στους αντιπάλους της αλλά και σε όλους εκείνους που είδαν την άνοδό της, το Μάιο του 1958, στη θέση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως ένα "ιστορικό παράδοξο", όπως το χαρακτήρισαν.
Το βιβλίο του Τάσου Τρίκκα ανιχνεύει αυτό το "ιστορικό παράδοξο". Στις σελίδες του συνδυάζεται η εξιστόρηση γεγονότων λίγο ή καθόλου γνωστών στις νεότερες γενιές με την ιστορική έρευνα και το ιστορικό δοκίμιο. Η συστηματική και αναλυτική μελέτη του συγγραφέα φέρνει στο φως αδημοσίευτα ώς τώρα στοιχεία από αρχειακές πηγές και μαρτυρίες προσώπων με ιδιαίτερη δράση στην πορεία της ΕΔΑ, τα οποία φωτίζουν κρίσιμες φάσεις αυτής της πορείας και συμβάλλουν στην ερμηνεία του "ιστορικού παράδοξου" - της δημιουργίας και ανάπτυξης, μέσα σε ριζικά αντίξοες συνθήκες πιέσεων και κάθε λογής διώξεων, ενός μαζικού, λαϊκού κόμματος που βρισκόταν σε μόνιμη, σκληρή αντιπαράθεση με το πλέγμα της εξουσίας των νικητών του εμφυλίου και των δυνάμεων του πολιτικού και κοινωνικού κατεστημένου.
Το βιβλίο προβάλλει την "ελληνική ιδιαιτερότητα" που αποτέλεσε η ΕΔΑ μέσα στο διεθνές βαρύ κλίμα του ψυχρού πολέμου. Παρουσιάζει τα νεωτερικά χαρακτηριστικά ενός κόμματος με (υπόρρητο αλλά ευκρινές) το πρόταγμα του κοινωνικού μετασχηματισμού, το οποίο πραγματοποιεί στις γραμμές του την οργανική ενότητα κομμουνιστών, σοσιαλιστών και άλλων αριστερών - "ενότητα στη διαφορετικότητα", που τη διαπερνά χωρίς να την ακυρώνει η διάσταση απόψεων σε ορισμένα ζητήματα· ενός κόμματος που ανέδειξε στην εποχή του το "νέο πρόσωπο της Αριστεράς".
