Εισαγωγή στην ελληνική γλυπτική

Από τον βράχο του Αγίου Ρωμανού στη Τήνο αγναντεύω την ανεξάντλητη θάλασσα κι ακούω έναν άνεμο γδάρτη να χαράζει με τη δύναμη του τους βράχους. Αρχέγονη γλυπτική. Ανάλογα τον Βοριά ή τον Νοτιά το φως αναδύει όγκους ή σβήνει περιγράμματα νησιών με υδρατμούς στο πέλαγος μακριά. Είναι μέρες που η ευδία επιτρέπει να βλέπω πίσω από τη Σύρο τη Σίκινο και τη Κύθνο, γαλανά φαντάσματα, και πίσω από τη Γυάρο τη Τζια. Η Πάρος, η Αντίπαρος και η Νάξος, οι Δήλες αποκαλύπτονται λαμπρές ή εξαφανίζονται από συστολή ανάλογα την ώρα ή την εποχή, ανάλογα την ένταση του φωτός όπως την διηθίζουν τα νέφη. Σαν προϊστορικά κήτη στην επιφάνεια του νερού. Σ' όλη την έκταση του ορίζοντα ο ουρανός μοιάζει να έχει στήσει ένα υπερφυές γλυπτικό περιβάλλον μόνο για μένα. Τώρα το βλέμμα μου συγκεντρώνεται στο ξόανο εμπρός μου, στο κέντρο ενός καταστρόγγυλου αλωνιού· σαν πανσέληνος της γης. Τα έργα των χειρών του ανθρώπου εδώ συμπληρώνουν ιδανικά τα κενά που άφησε ο θεός στη φύση, για να μας δοκιμάσει. Έτσι γεννήθηκε η γλυπτική, η πιο ελληνική και η πιο πολιτική έκφραση. Σάν απότοκος της ανάγκης όχι για χρήση όπως η αρχιτεκτονική αλλά για ομορφιά. Το ξύλο και η πέτρα, ο χαλκός κι ο σίδηρος σε αποστολή προσευχής. Αγλαοί καρποί αθανασίας που βλασταίνουν μέσα απ' τη θνητότητα. Θεοφάνια μέσα απ' την ύλη! Οι ξερολιθιές είναι οι φλεβώσεις του τοπίου, κι οι λιθανάγλυφοι φεγγίτες το συνταίριασμα του πρακτικού με το επιπλέον. Το υπεράγαν δηλαδή που δημιουργεί τη τέχνη. Το είπε ο Πλάτων, το επικαλέστηκε ο Μαρξ. Σήμερα η γλυπτική χειμάζεται και οι λόγοι δεν είναι τόσο αισθητικοί όσο πολιτικοί. Η τέχνη απαιτεί συγκρούσεις και υπερβάσεις ενώ εμείς διάγουμε την εποχή των συμψηφισμών, της συναλλαγής των μετρίων και της σιωπής των αμνοεριφίων. Ο δημόσιος χώρος φαλκιδεύεται σταθερά και το καλλιτεχνικό δημιούργημα υπακούει στην περιρρέουσα ιδιώτευση. Αντί να συνεγείρει, διακοσμεί. Ήταν όμως πάντα έτσι τα πράγματα; Το βιβλίο αυτό, αν και πρωτόλιο, επιχειρεί κάποιες απαντήσεις. Κι ας μη ξεχνάμε: Λαοί που λησμονούν το παρελθόν τους, είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν στο μέλλον σαν εφιάλτη. Η δεύτερη αυτή έκδοση τέλος, περιλαμβάνει το καταστάλαγμα των απόψεων μου για τον Χαλεπά. Τον γλύπτη που "ξύπνησε" από ύπνο μισού αιώνα και είδε τον ουρανό από το βάθος του φρέατος.