Ελάχιστο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης αποτίει ο Δήμος Θεσσαλονίκης στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών με την ανά χείρας έκδοση του Χρονικού της.
Επί εβδομήντα συνεχή χρόνια, διασχίζοντας όρθια και δημιουργική δίσεκτες εποχές, η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών υπερασπίζεται αποφασιστικά και αναδεικνύει αποτελεσματικά τη Μακεδονία μας με αμάχητη επιστημονική εγκυρότητα και με ασίγαστη παραγωγικότητα σε όλα τα κρίσιμα επίπεδα του τρισχιλιετούς μακεδονικού βίου: ιστορία, αρχαιολογία, γλωσσολογία, πολιτισμό, διασπορά κ.ά.
Το εθνικό και πνευματικό έργο της είναι τεράστιο, πρωτογενές και ανιδιοτελές. Το ανεγνώρισαν, το στήριξαν και το τίμησαν όλοι ανεξαιρέτως οι ιστορικοί ηγέτες της Ελλάδος. Σ' αυτό το πλούσιο έργο αγκυροβολεί ο Μακεδονικός Ελληνισμός κι αυτό τον οδηγεί.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης αισθάνεται υπερήφανος επειδή η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών:
- Αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο και μαρτυρία της Ιστορίας της Θεσσαλονίκης
- Ιδρύθηκε το 1939 και αρχικά στεγάσθηκε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του
- Πρώτος Πρόεδρός της εξελέγη ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κ. Μερκουρίου
- Επιφανείς Θεσσαλονικείς είναι αποκλειστικά εταίροι της
- Το επιβλητικό κτιριακό συγκρότημά της έναντι του Λευκού Πύργου σφράγισε καλαίσθητα την αρχιτεκτονική του ιστορικού κέντρου της πόλης
- Απετέλεσε την πρώτη προϋπόθεση για την ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στο οποίο επί μισόν αιώνα προσφέρει μεγαλοπρεπή στέγη
- Στεγάζει τη Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης
- Παρέχει τη σημαντικότερη εστία στα "Δημήτρια"
- Φιλοξενεί το Ανοικτό Πανεπιστήμιου του Δήμου
- Μελέτησε και ανέδειξε πολλά σεπτά μνημεία της Θεσσαλονίκης
- Συγκρότησε το 2003 Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα την υποδομή, την ανάπτυξη και την προοπτική της σύγχρονης Θεσσαλονίκης
- Σε πρωτοβουλία της οφείλονται εμβληματικοί ανδριάντες και προτομές της πόλης
- Τέλος, κυκλοφορεί σύντομα πανελλαδικά το μνημειώδες λεύκωμά της "Θεσσαλονίκη:
Χρονικά 1430 - 1930" όπου αποθησαυρίζονται για πρώτη φορά οι σημαντικότερες μαρτυρίες, χαλκογραφίες και φωτογραφίες πέντε αιώνων
Το ανά χείρας χρονικό αποτελεί αναπόσπαστο και πολύτιμο τμήμα της Ιστορίας της Θεσσαλονίκης όπως θα διαπιστώσει αμέσως ο αναγνώστης.
Ιστορικές προσωπικότητες και ζωντανοί θρύλοι της Ελλάδος περιλαμβάνονται στις σελίδες του, σε μοναδικές φωτογραφίες, με πολύτιμες αλλά άγνωστες σε πολλούς πληροφορίες. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ξεφυλλίζοντάς το βλέπεις να κτίζεται η Θεσσαλονίκη, να αναδύεται από τη λήθη ο Μακεδονικός Αγώνας, να επανέρχεται στην Ιστορία η Μακεδονία, να ανέρχονται στον θρόνο τους οι μέγιστο ι Μακεδόνες Βασιλείς, να λάμπει ο χρυσός των Μακεδόνων, να ευλογεί η άχραντη βυζαντινή κληρονομιά μας, να φωτίζεται η λησμονημένη κατακαημένη Άνω Μακεδονία μας, να γεωργεί η ελληνική Παιδεία, να ανοίγονται νέοι δρόμοι και πάνώ από όλα να επιφέρεται ακίβδηλο το μέγα πνεύμα.
Τέλος, αυτό το Χρονικό φανερώνει πώς η ανύστακτη φιλοπατρία, η ακράδαντη πίστη, η απόλυτη ανιδιοτέλεια και ο ακάματος μόχθος αυτών των πρωτοπόρων Μακεδόνων εταίρων δημιούργησε εκ του μηδενός ένα θαύμα. Τους αρμόζει ο δημόσιος έπαινος και ο σεβασμός.
Βασίλης Παπαγεωργόπουλος
Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Ο Νικόλαος Μέρτζος γεννήθηκε το 1936 στο πατρογονικό του Νυμφαίου σε παλαιά οικογένεια χρυσικών και εμπόρων εγκατεστημένη ήδη στη Θεσσαλονίκη, όπου διήλθε όλη του τη ζωή. Δικηγόρος, δημοσιογράφος και συγγραφέας 15 βιβλίων μέχρι το 2004. Από το 1955 επεδόθη επαγγελματικά στη δημοσιογραφία παράλληλα με τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Πρωτοστάτησε στο φοιτητικό κίνημα και στους εθνικούς αγώνες για την Κύπρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη. Αρχισυντάκτης από το 1966 εργάσθηκε σκληρά σε πολλές εφημερίδες, σε περιοδικά, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στο χρονογράφημα, στο πολιτικό άρθρα και στην πολιτική ανάλυση σε εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Ειδικός στα βαλκανικά ζητήματα. Ταξίδεψε σε όλον σχεδόν τον κόσμο με επιτυχείς δημοσιογραφικές αποστολές. Εξ απορρήτων στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή και Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα, σύμβουλος του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Κ. Μητσοτάκη στα εθνικά θέματα 1990-1993. Διηύθυνε την ιστορική εφημερίδα "Ελληνικός Βορράς", και το περιοδικό "Μακεδονική Ζωή" καθ' όλο το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα. Μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Μακεδονικής Επιτροπής όργωσε την Ελλάδα, την Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Βόρειο Αμερική επί 30 χρόνια για τη Μακεδονία. Για την προσφορά του τιμήθηκε με δεκάδες διακρίσεις.
