Η θεία κωμωδία
Ο Ντάντε στο πρώτο μέρος του φανταστικού ταξιδιού του, που με τη δύναμη της περιγραφής μοιάζει πραγματικό, μαζί με το δάσκαλο του τον ποιητή Βιργίλιο, ο οποίος τον οδηγεί, βυθίζονται μέσα στη Γη και κατεβαίνουν στην Κόλαση, στον Άδη.
Ο Άδης έχει σχήμα κώνου αναποδογυρισμένου, με το πλατύ στόμιο στο βόρειο ημισφαίριο, κάτω απ' την Ιερουσαλήμ. Οι κύκλοι του είναι εννέα, όπου κολάζεται και από ένα αμάρτημα, το πιο βαρύ όλο και πιο βαθιά και καταλήγουν στην κορυφή του κώνου στο κέντρο της Γης, όπου βρίσκεται ο Εωσφόρος, ο γκρεμισμένος Άγγελος.
Dante Alighieri (1265-1321). Γεννήθηκε στη Φλωρεντία και πέθανε στη Ραβέννα, σε ηλικία 56 ετών. Σπούδασε φιλοσοφία, θεολογία και νομικά. Αποφασιστικό ρόλο στη ζωή του και την όλη του ποιητική δημιουργία έπαιξε ο μεγάλος έρωτάς του προς την κατά ένα μόνο χρόνο νεώτερη του Βεατρίκη Πορτινάρι, την οποία και για πρώτη του φορά συνάντησε σε ηλικία μόλις εννιά ετών. Μετά από άλλα εννιά χρόνια, την ξανασυνάντησε και την αγάπησε περιπαθέστατα, αλλά και τελείως αγνά (πλατωνικά). Την έβλεπε σαν "άγγελο σε σχήμα γυναίκας" ή τέλος σαν "πηγή βαθύτατης και υψηλότατης συγκίνησης" γι' αυτόν. Η Βεατρίκη, που είχε στο μεταξύ συζευχθεί με άλλον, πέθανε λίγο αργότερα, σε ηλικία μόνο 25 ετών. Αρχικά ο Δάντης είχε περιγράψει τον πυριφλεγή μεγάλο του έρωτα στο βιβλίο του "Vita nuova" στη συνέχεια όμως έφθασε να τον αποθεώσει κυριολεκτικά, στο ασύγκριτο του αριστούργημα την περίφημη "Divina comedia", τη "Θεία κωμωδία", δηλαδή τo διαιρεμένο ως γνωστόν, σε τρία ξεχωριστά βιβλία: την "Κόλαση", το "Καθαρτήριο" και τον "Παράδεισο". Ο μεγάλος Φλωρεντίνος βάρδος, μαζί με τον σχεδόν σύγχρονό του Πετράρχη, θεωρούνται κι σαν οι δύο αναμορφωτές της ιταλικής γλώσσας. Με τη μέγιστη επίδραση των έργων τους πέτυχαν έκτοτε να καθιερώσουν την καθομιλουμένη ζωντανή γλώσσα, του λαού ως γλώσσα της λογοτεχνίας, η οποία κατ' ολίγο, εξελίχθηκε και σε επίσημη γλώσσα ολόκληρου του Ιταλικού εθνικού συνόλου. Τόσο στο "Συμπόσιό" του, όσο και, προ πάντως, στην "Θεία κωμωδία" του, ο Δάντης χρησιμοποιεί την καλλιεργημένη διάλεκτο της Τοσκάνας και της Φλωρεντίας, που έγινε κατόπιν πρότυπο για όλους τους υπόλοιπους Ιταλούς ποιητές και συγγραφείς. Καθώς δε τόνιζε κι ο ίδιος: "Χυδαία δεν είναι η γλώσσα του λαού, που εγώ μεταχειρίζομαι. Χυδαίοι είναι μόνο οι καταφρονητές της ζωντανής αυτής γλώσσας, την οποία μιλούν οι άνθρωποι του μόχθου και της προκοπής στη χώρα αυτή".
