Μύθος και θρησκεία στην αρχαία Ελλάδα
Τι είναι μια θρησκεία δίχως έναν και μοναδικό Θεό, δίχως Εκκλησία, δίχως κλήρο, δίχως δόγμα και "πιστεύω", δίχως υπόσχεση αθανασίας; Το να σκιαγραφείς την εικόνα της επίσημης θρησκείας των αρχαίων Ελλήνων σημαίνει ότι, επιχειρώντας να απαντήσεις στο ερώτημα αυτό, προβληματίζεσαι πάνω στη φύση της πίστης σ' αυτό το είδος της συναλλαγής με το θείον, πάνω στις σχέσεις του πιστού με τους θεούς του, πάνω στην αυστηρά καθορισμένη θέση που κατέχει το άτομο στην όλη οργάνωση του ιερού.
Ο Jean - Pierre Vernant (1914-2007), ιστορικός και κοινωνικός ανθρωπολόγος, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ελληνιστές του 20ου αιώνα. Σπούδασε στη Σορβόννη. Στη διάρκεια του πολέμου έλαβε μέρος στην Αντίσταση, και υπήρξε αρχηγός σώματος στρατού των Γαλλικών Δυνάμεων Εσωτερικού, στην Haute-Garonne, με το ψευδώνυμο "Συνταγματάρχης Berthier". Δίδαξε αρχικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το 1948 άρχισε να εργάζεται ως ερευνητής στο Centre National de Recherche Scientifique (CNRS), όπου επηρεάστηκε από τη θεωρία του Louis Gernet. Xρημάτισε από το 1957 μέχρι το 1975 διευθυντής σπουδών στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales. Tο 1964 ίδρυσε και διηύθυνε ως το 1984 το Κέντρο Συγκριτικών Ερευνών για τις Αρχαίες Κοινωνίες (Κέντρο Louis Gernet). Από το 1975 ως το 1984 δίδαξε ως καθηγητής στο College de France, στην έδρα Συγκριτικής Μελέτης των Αρχαίων Θρησκειών, και στη συνέχεια αποχώρησε ως ομότιμος καθηγητής του ιδίου ιδρύματος. Το 2002 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (μετά από την απονομή ανάλογων διακρίσεων στα πανεπιστήμια του Σικάγο, του Μπρίστολ, του Μπρνο, της Νάπολης και της Οξφόρδης). Τιμήθηκε με πολυάριθμες διακρίσεις και τίτλους τιμής στη χώρα του και τα βιβλία του κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο. Πέθανε την Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2007, σε ηλικία 93 ετών. Τα περισσότερα από τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά: "Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης", "Μήτις", "Μύθος και θρησκεία στην αρχαία Ελλάδα" (Jean - Pierre Vernant, Marcel Detienne), "Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα" (Jean - Pierre Vernant, Pierre Vidal-Naquet), "Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα", "Μύθος και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα", "Η ελληνική σκέψη", "Στο μάτι του καθρέφτη" (Jean - Pierre Vernant, Francoise Frontisi-Ducroux), "Το βλέμμα του θανάτου", "Ανάμεσα στον μύθο και την πολιτική", "Το σύμπαν, οι θεοί, οι άνθρωποι", κ.ά. Ο πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής, όταν έγινε γνωστός ο θάνατος του Ζαν- Πιερ Βερνάν, δήλωσε: "Η Ελλάδα αποχαιρετά έναν πραγματικό φίλο, έναν από τους διαπρεπέστερους μελετητές της. Με συνέπεια και ακατάβλητο ενθουσιασμό, διάνοιξε νέους, συναρπαστικούς δρόμους για την πληρέστερη κατανόηση της αρχαίας μας ιστορίας. Για τους Έλληνες, αλλά και όσους παγκοσμίως θεωρούν την παρακαταθήκη του ελληνικού πολιτισμού ως συστατική της ταυτότητάς τους, το έργο του θα συνεχίσει να χρησιμεύει ως καθρέφτης στον οποίο μπορούμε να δούμε όχι μόνο το παρελθόν, αλλά και τις προοπτικές του μέλλοντός μας."
