Νίκος Καζαντζάκης

"Για ό,τι λέν για την "Οδύσεια" -χωρίς να τη διαβάσουν- δεν στεναχωριούμαι καθόλου. Έχω τη συνείδησή μου γαλήνια. Έκαμα ό,τι μπορούσα. Το έργο αφτό είναι το λαγάρισμα από ανείποτες αγωνίες και χαρές, γραμμένο με αίμα. Προσπάθησα, χρόνια να σώσω από την ψυχή μου ό,τι μπορούσα. Να ξέρουν οι άνθρωποι, όταν πεθάνω, πόσο κ' εγώ αγάπησα και πόνεσα τη ζωή και πώς είδα και πώς άγγιξα τη θάλασσα, το χώμα, τη γυναίκα. Να μάθουν πως δεν ήμουνα ζώο ή πέτρα, παρά άνθρωπος με ζεστή σάρκα κι αχόρταγη ψυχή. Έκανα το χρέος μου. Παραπάνω δεν μπορούσα. Σφογγίζω σαν τον αργάτη μια στιγμή τον -φαρδήν ιδρώτα-, όπως λέει ο Ντάντες, και δεν απλώνω χέρι, γιατί ξέρω πως δεν υπάρχει κανένας να μου πλερώσει το μεροκάματο." (απόσπασμα γράμματος στον Ηλία Βενέζη της 30.12.1938, "Νεοελληνικά Γράμματα", 1939) Ο τόμος περιέχει αυτοβιογραφικά κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη, συνομιλίες του με τους Χρυσό Ευελπίδη (Δημοτικό Νοσοκομείο Κοπεγχάγης, 1957) και Γιολάντα Τερέντσιο (Αντίμπ, 1957), αποσπάσματα επιστολών του, κείμενα και συνεντεύξεις των Μανόλη Δερμιτζάκη, Γ.Η. Πάγκαλου, Ασημάκη Πανσέληνου, Γιάννη Γ. Παπαϊωάννου, Πέτρου Χάρη, Άννας Σικελιανού, Μάρκου Αυγέρη, Γιάννη Μαγκλή, Ε. Ν. Πλατή, Γιάννη Γουδέλη, Έλλης Αλεξίου, Γεώργιου Φτέρη, Ροζέ Μιλλιέξ, Δημήτρη Δούκαρη, Παντελή Πρεβελάκη και Ελένης Καζαντζάκη, με προσωπικές ενθυμήσεις από τον ίδιο, κριτικές των Κώστα Βάρναλη, Γιάννη Χατζίνη και Γαλάτειας Καζαντζάκη για το έργο του, χρονολόγιο της ζωής του, καθώς και τρία νέα κείμενα: "Αλλαγές και συνέχειες στην πορεία από το προπολεμικό στο μεταπολεμικό έργο του", του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου, "Οι διιστάμενες απόψεις των κριτικών", του Γεώργιου Ν. Περαντωνάκη, και "Ο Καζαντζάκης στον αγγλόφωνο κόσμο", του Ντέιβιντ Κόνολι.