Η ζωή είναι δυστυχία και πόνος είπαν μεγάλοι σοφοί. Ο Θαλής αρνήθηκε να κάνει παιδιά δια φιλοτεκνείαν, από αγάπη στα παιδιά, ο Δημόκριτος έβγαλε τα μάτια του για να μη βλέπει την ανθρώπινη δυστυχία και ο Βούδας στήριξε τη σοφή διδασκαλία του στη θέση ότι η ανθρώπινη οδύνη βρίσκει οριστικό τέλος στην ανυπαρξία του νιρβάνα. Ο αγώνας για τη γνώση του κόσμου ξεπέρασε κάποτε τις ανθρωπομορφικές ερμηνείες του και θεμελίωσε την ανθρώπινη μοναξιά και ευθύνη.
Η ζωή είναι δυστυχία και πόνος είπαν μεγάλοι σοφοί. Ο Θαλής αρνήθηκε να κάνει παιδιά δια φιλοτεκνείαν, από αγάπη στα παιδιά, ο Δημόκριτος έβγαλε τα μάτια του για να μη βλέπει την ανθρώπινη δυστυχία και ο Βούδας στήριξε τη σοφή διδασκαλία του στη θέση ότι η ανθρώπινη οδύνη βρίσκει οριστικό τέλος στην ανυπαρξία του νιρβάνα. Ο αγώνας για τη γνώση του κόσμου ξεπέρασε κάποτε τις ανθρωπομορφικές ερμηνείες του και θεμελίωσε την ανθρώπινη μοναξιά και ευθύνη.
Ξέρουμε σήμερα τη βιολογική μας πορεία μέσα από μια μακρόχρονη εξέλιξη που οδήγησε σε μια εγωκεντρική διαμόρφωση της γονιδιακής μας βάσης. Η ανυπαρξία βιολογικού ντετερμινισμού αφήνει ωστόσο ευρύ χώρο ελευθερίας επιλογών. Τα μέσα που στην ανθρώπινη ιστορία χρησιμοποιήθηκαν ως τώρα για να στηρίξουν και βελτιώσουν την ανθρώπινη ζωή ήταν παιδεία ως γνώση, τεχνολογία, ρύθμιση, αισθητική πνευματικότητα και θεσμοί ως συντονιστικοί μηχανισμοί της κοινωνικής ζωής.
Τι περιεχόμενο πρέπει να έχουν η παιδεία και οι θεσμοί; Είναι επαρκείς ή πρέπει να ανακαλύψουμε και άλλες λύσεις; Ποια είναι η απολογία του σύγχρονου ανθρώπου για τον πόνο και τη δυστυχία της ανθρώπινης ιστορίας;
Η κριτική ανάλυση των πνευματικών προσεγγίσεων της πραγματικότητας με θρησκείες και τελεολογικά φιλοσοφικά συστήματα χωρίς μοναξιά οδηγεί στη σύγχρονη επιστημονική γνώση ενός αδιάφορου και εχθρικού κόσμου που δεν έγινε για μας και στη μεγάλη ευθύνη της ανθρωπότητας να διαμορφώσει μόνη της, με αγώνα και θυσίες, κοινωνίες ελευθερίας και ευημερίας με το λιγότερο δυνατό πόνο.
