Σκοτεινό μεγαλείο

Η σπουδαιότητα του έργου των μεγάλων δημιουργών συχνά έχει καταφέρει να αποκρύψει αρνητικές πλευρές της προσωπικότητάς τους, όπως ο φθόνος, η ζήλια, η ανηθικότητα, η αλαζονεία, ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός. Το δίπτυχο «ιδιοφυΐες και σκοτεινές πτυχές της προσωπικότητάς τους» είναι το κεντρικό ζήτημα που απασχολεί τον συγγραφέα του βιβλίου, καθηγητή Σερ Βασίλειο Μαρκεζίνη. Η έκδοση «Σκοτεινό μεγαλείο. Προσωπικές αδυναμίες μεγάλων δημιουργών» αποτελεί εκτεταμένη εκδοχή σχετικής ομιλίας του συγγραφέα, που έγινε στο Μέγαρο Μουσικής στο πλαίσιο κύκλου ομιλιών του «Megaron Plus». Οι προσωπικότητες που ξεδιπλώνει ο Βασίλειος Μαρκεζίνης σε ένα απολαυστικό αναγνωστικό ταξίδι -το οποίο συνοδεύεται από δεκάδες φωτογραφίες πινάκων και αγαλμάτων- είναι ο ζωγράφος Ζακ-Λουΐ Νταβίντ, ο γλύπτης Τζιανκάρλο Μπερνίνι -μία ιδιοφυΐα που κάλυπτε κάθε μορφή εικαστικής τέχνης, από την αρχιτεκτονική μέχρι τη ζωγραφική- και ο μοναδικά προικισμένος Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Στόχος του συγγραφέα, όπως ο ίδιος διευκρινίζει στον πρόλογό του, δεν είναι να αμφισβητήσει τον ιδιοφυή χαρακτήρα των μεγάλων αυτών δημιουργών, αλλά να καταδείξει ότι η ανυπέρβλητη τελειότητά τους μπορεί να συνοδεύεται συγχρόνως και από μία περισσότερο ανθρώπινη πλευρά, η οποία είναι αναγνωρίσιμη από εμάς τους υπολοίπους, ακριβώς επειδή είναι κάτι λιγότερο από τέλεια. Κεντρικό σημείο της ανάλυσής του είναι το στοιχείο της εσωτερικής διαπάλης που αναπτύσσεται σε κάθε ανθρώπινη φύση: πρόκειται για μία διαπάλη που αποκυεί την αιώνια σύγκρουση ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή, στο ανθρώπινο και το θείο, στο άρρεν και το θήλυ, στο καλό και το κακό. Τούτο είναι ένα φαινόμενο που εντοπίζεται, σε διαφορετικό κάθε φορά βαθμό, σε όλους μας· αλλά στην περίπτωση των προσώπων που είναι προικισμένα με εξαιρετικά χαρίσματα ή δεξιότητες, οι εντάσεις που παράγονται είναι πολύ πιο μεγάλες. Σύμφωνα με τον Β. Μαρκεζίνη, οι αδυναμίες των μεγάλων καλλιτεχνικών δημιουργών πρέπει να έρχονται στο φως, να συζητούνται και να διερευνώνται εγγύτερα, ιδίως επειδή μπορούν να μας προσφέρουν κρίσιμες πληροφορίες για το «δημόσιο» έργο του εκάστοτε δημιουργού. Υπ' αυτό το πρίσμα, η εγγύτερη διερεύνηση των εν λόγω αδυναμιών δεν αποτελεί τμήμα ενός ιδιότυπου ιστορικού «κουτσομπολιού», αλλά έκφραση της βαθύτερης ανάγκης να κατανοήσουμε τις πολλαπλές όψεις του έργου των μοναδικών προσωπικοτήτων.