Εις πάσαν την γην

Ανάμεσα στην απλή ανάγνωση πεζού λόγου και την απαγγελία αφ' ενός και στην πλούσια μελωδία αφ' ετέρου, στέκεται μετέωρη, επισφαλής και αβέβαιη η εμμελής απαγγελία. Οι Άγιοι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας σοφά τοποθέτησαν την εμμελή απαγγελία στη θεία λατρεία, τονίζοντας το εσχατολογικό περιεχόμενο της εν μέσω δοξολογικών ύμνων. Το μουσικό αυτό είδος δεν είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μόνο της βυζαντινής μουσικής. Αντίστοιχες μορφές εμμελούς απαγγελίας απαντάμε και στην κοσμική μουσική. Οι μπαλάντες ή τα νέγρικα μπλουζ αλλά και τα μοιρολόγια έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα με την εμμελή απαγγελία. Ο άνθρωπος σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης στη λατρεία του θείου και τα πάθη της ζωής, εκφράζεται με όμοιους, συγγενείς ή παρεμφερείς μουσικούς τρόπους. Αναλογίες υπάρχουν στην Όπερα και στο Ορατόριο (recitativo). Τα μακροσκελή αφηγηματικά τραγούδια ("του νεκρού αδελφού", "το Γιοφύρι της Άρτας"), που με μία κοινή ονομασία ονομάζονται "παραλογές", έχουν σχέση και συνάφεια με την εμμελή απαγγελία. Στην αρχαιότητα οι ραψωδοί με τη συνοδεία οργάνου απήγγελαν μακροσκελή ποιήματα, όπως αυτά του Ομήρου ("παρακαταλογή"). Αλλά και οι πρώτοι Χριστιανοί με τον ίδιο τρόπο απήγγελαν ψαλμούς και ύμνους και ωδές πνευματικές, ιδιαίτερα μέσα στις κατακόμβες. [...] (απόσπασμα από το βιβλίο)